w sprawie zmiany Kodeksu Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej
Na podstawie art. 37 pkt 1 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 1850 z późn. zm.), IX Krajowy Zjazd Aptekarzy uchwala, co następuje:
§ 1.
W Kodeksie Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej, stanowiącym załącznik do uchwały Nr VI/25/2012 VI Krajowego Zjazdu Aptekarzy z dnia 22 stycznia 2012 r. w sprawie przyjęcia Kodeksu Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej,wprowadza się następujące zmiany:
tytuł „Kodeks Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej” zastępuje się tytułem „Kodeks Etyki Farmaceuty Rzeczypospolitej Polskiej”;
preambuła otrzymuje brzmienie:
„Zasady etyki zawodowej farmaceuty wynikają z samodzielnego charakteru tej profesji medycznej – zawód farmaceuty to zawód zaufania publicznego. Kodeks Etyki Farmaceuty Rzeczypospolitej Polskiej jako kodeks profesjonalizmu zawodowego zawiera wskazanie powinności moralnych, obowiązków, umiejętności i kompetencji zawodowych oraz określa co jest w zawodzie istotne, pożądane, dobre, moralne i słuszne, a co naganne.
Dbałość o przestrzeganie zasad zawartych w Kodeksie Etyki Farmaceuty i przekazywanie ich studentom farmacji jest moralnym obowiązkiem każdego farmaceuty, a egzekwowanie wierności tym zasadom spoczywa na władzach samorządu zawodowego.
Wymienione w kodeksie zasady postępowania obowiązują wszystkich farmaceutów, niezależnie od formy, w jakiej zawód jest wykonywany oraz niezależnie od środków komunikacji użytych przez farmaceutów podczas wykonywania zawodu.”;
użyty w art. 1 ust. 1-4, art. 2 ust. 1-2, art. 3 ust. 1-2, art. 4, art. 5 ust. 1-2, art. 6 ust. 1-2, art. 7 ust. 1-3, art. 8, art. 9, art. 12, art. 14 ust. 1-3, art. 15, art. 16, art. 17, art. 18 ust. 1-2, art. 19 ust. 1-2, art. 20 ust. 1-2, art. 21, art. 22, art. 25 ust. 1, art. 26 ust. 1-3, art. 27 i art. 28 w różnych przypadkach i liczbie wyraz „Aptekarz” zastępuje się użytym w odpowiednich przypadkach i liczbie wyrazem „Farmaceuta”;
tytuł Rozdziału I części szczegółowej otrzymuje brzmienie:
„Farmaceuta wobec pacjenta”;
w art. 3 po ust. 1 dodaje się ust. 1a-1h w brzmieniu:
„1a. Swoboda i niezależność przy wykonywaniu działań zawodowych farmaceuty stanowią gwarancję ochrony praw pacjenta oraz godności zawodu farmaceuty.
1b. Farmaceuta wykonuje zawód pod własnym imieniem i nazwiskiem. Zasadę tę stosuje się także do oznaczania jakiejkolwiek działalności prowadzonej przez farmaceutę w ramach wykonywania zawodu farmaceuty.
1c. Zabronione są wszelkie zachowania farmaceuty, w tym czynności faktyczne lub prawne, w szczególności umowy i inne zobowiązania, których konsekwencją może być ograniczenie swobody lub niezależności zawodowej farmaceuty, w szczególności w zakresie sprawowania opieki farmaceutycznej, udzielania usług farmaceutycznych lub wykonywania zadań zawodowych farmaceuty.
1d. Zabronione jest umożliwianie w jakikolwiek sposób innej osobie lub podmiotowi wykonywania zawodu farmaceuty pod imieniem i nazwiskiem danego farmaceuty.
1e. Zabronione jest kontrolowanie innego farmaceuty lub prowadzonej przez niego działalności wykonywanej w ramach zawodu farmaceuty, w sposób i na zasadach naruszających obowiązujące przepisy prawa, w tym dotyczące tworzenia i prowadzenia aptek ogólnodostępnych, zasady etyki i deontologii zawodowej lub uchwały Krajowego Zjazdu Aptekarzy.
1f. Farmaceuta nie może dopuścić do bycia kontrolowanym w zakresie prowadzonej przez niego działalności wykonywanej w ramach zawodu farmaceuty w sposób i na zasadach naruszających obowiązujące przepisy prawa, w tym dotyczące tworzenia i prowadzenia aptek ogólnodostępnych, zasady etyki i deontologii zawodowej lub uchwały Krajowego Zjazdu Aptekarzy.
1g. Farmaceuta sprawujący opiekę farmaceutyczną, udzielający usług farmaceutycznych lub wykonujący zadania zawodowe farmaceuty odmawia wykonania polecenia ograniczającego swobodę lub niezależność zawodową i nie jest w tym zakresie związany poleceniem służbowym, chyba że obowiązek wykonania polecenia wynika z innych obowiązujących przepisów.
1h. Farmaceuta informuje organy samorządu zawodu farmaceuty o każdej próbie ograniczania swobody lub niezależności zawodowej.”;
w art. 5 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. Farmaceuci wybrani do władz lub organów samorządu zawodowego zobowiązani są do działania na rzecz tego samorządu oraz do powstrzymania się od wszelkich zachowań mogących powodować powstanie konfliktu interesów.”;
w art. 7 po ust. 2 dodaje się ust. 2a-2c w brzmieniu:
„2a. Farmaceuta, polecając pacjentowi produkt leczniczy, wyrób medyczny lub jego wyposażenie, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub suplement diety, kieruje się aktualną wiedzą, kryterium skuteczności oraz bezpieczeństwa stosowania poleconego produktu, wyrobu, środka lub suplementu.
2b. Wyboru lub rekomendacji, o których mowa w ust. 2a, farmaceuta dokonuje kierując się jedynie dobrem pacjenta.
2c. Farmaceuta nie narzuca swych świadczeń lub usług pacjentom oraz nie pozyskuje pacjentów w sposób niezgodny z zasadami etyki i deontologii zawodowej oraz zasadami lojalności wobec innych farmaceutów.”;
art. 10 otrzymuje brzmienie:
„Art. 10.
Farmaceuta zobowiązany jest do zachowania w tajemnicy wiadomości dotyczących stanu zdrowia pacjenta oraz wszystkiego, czego dowiedział się w trakcie lub w związku z wykonywaniem czynności zawodowych. Śmierć pacjenta nie zwalnia z obowiązku dochowania tajemnicy.
Postanowień ust. 1 nie stosuje się, w przypadku, gdy:
tak stanowią przepisy odrębnych ustaw;
zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób;
pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy;
zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innym osobom wykonującym zawód medyczny, uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń.
W sytuacjach, o których mowa w ust. 2, ujawnienie tajemnicy może nastąpić jedynie w niezbędnym zakresie.
Wydanie polecenie służbowego nie zwalnia farmaceuty z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.”;
uchyla się art. 11;
uchyla się art. 13;
po art. 16 dodaje się art. 16a w brzmieniu:
„Art. 16a.
Farmaceuta uczestniczący w badaniach naukowych zobowiązany jest do ścisłego przestrzegania zasad ich prowadzenia oraz rzetelnego przedstawiania wyników i formułowanych wniosków.
Farmaceuta przedstawiający wyniki badań, prezentacje, opracowania lub publikujący jakiekolwiek treści w oparciu o dostępną literaturę lub materiały, zobowiązany jest do przestrzegania praw autorskich.
Niedopuszczalne jest dopisywanie swego nazwiska do treści prezentowanych przez innych autorów, wykorzystywanie bez zgody autorów lub pomijanie ich nazwiska albo nazw zespołów a także źródeł pochodzenia informacji.”;
w art. 18 po ust. 2 dodaje się ust. 3-5 w brzmieniu:
„3. Farmaceuta wszelkie uwagi o dostrzeżonych błędach w postępowaniu innego farmaceuty powinien przekazać przede wszystkim temu farmaceucie. Jeżeli dostrzeżony błąd może spowodować poważne zagrożenie dla życia lub zdrowia pacjenta, konieczne jest poinformowanie właściwej izby aptekarskiej.
4. Farmaceuta powinien zachować ostrożność w formułowaniu opinii o działalności innego farmaceuty, w szczególności opinii mogącej podważać jego autorytet lub go dyskredytować.
5. Poinformowanie izby aptekarskiej, o którym mowa w ust. 3, nie stanowi naruszenia zasad etyki i deontologii zawodowej.”;
po art. 18 dodaje się art. 18a w brzmieniu:
„Art. 18a.
Farmaceuta pełniący funkcje nadzorcze nad pracą innych osób, zobowiązany jest przeprowadzać czynności służbowe w sposób rzetelny z zachowaniem zasad rzeczowości, nienaruszający godności farmaceutów oraz innych podległych mu osób, bez narażania ich na jakiekolwiek poniżenie w opinii publicznej lub wśród współpracowników, lub bez narażenia ich na utratę zaufania do wykonywanego zawodu.
Farmaceuta kontrolujący pracę innych farmaceutów powinien, w miarę możliwości, zawiadomić ich wcześniej, aby umożliwić im obecność w czasie kontroli i bezpośrednie przekazanie uwag o jej wynikach.”;
w art. 19 po ust. 1 dodaje się ust. 1a-1b w brzmieniu:
„1a. W przypadku farmaceuty wykonującego zawód poza apteką, reklamy nie stanowi informacja o:
adresie wykonywania zawodu;
rodzaju i zakresie wykonywanej działalności;
tytułach zawodowych i naukowych posiadanych przez farmaceutę, a także odbytych formach ustawicznego rozwoju zawodowego,
- pod warunkiem, że jest prawdziwa, obiektywna, dokładna, kompletna i rzetelna, rozpowszechnia ją wyłącznie farmaceuta, którego dotyczy, a cel, treść, forma lub sposób jej rozpowszechniania nie ma cech reklamy, w tym dotyczącej farmaceuty lub jakiegokolwiek innego podmiotu.
1b. Zakazane jest reklamowanie przez farmaceutę produktów leczniczych, wyrobów medycznych, suplementów diety, a także żywności specjalnego przeznaczenia, oraz uczestniczenie w każdej innej reklamie, która mogłaby naruszać godność zawodu farmaceuty lub podważać zaufanie do tego zawodu.”;
po art. 21 dodaje się art. 21a w brzmieniu:
„Art. 21a.
1. Farmaceuta za wykonywanie czynności zawodowych pobiera stosowne wynagrodzenie.
2. Czynności zawodowe wykonywane przez farmaceutę poza stosunkiem pracy, podlegają wynagrodzeniu na podstawie odrębnie zawartej umowy.
3. Wynagrodzenie za usługi farmaceutyczne świadczone przez farmaceutę, uwzględnia rodzaj wykonywanej usługi oraz posiadane przez niego kwalifikacje i umiejętności zawodowe.
4. Wykonywanie czynności zawodowych bezpłatnie przez farmaceutę, nie może łączyć się z reklamą podmiotu prowadzącego działalność, w której czynność ta jest wykonywana.”;
art. 24 otrzymuje brzmienie:
„Art. 24.
Farmaceuta zachowuje dobre obyczaje i dobrą praktykę obwiązującą przy wykonywaniu zawodu farmaceuty w kontaktach z przedstawicielami przemysłu farmaceutycznego i nie angażuje się w działania mogące narazić autorytet zawodu lub zawieść zaufanie publiczne.”;
uchyla się art. 29.
§ 2.
Jednolity tekst Kodeksu Etyki Farmaceuty Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi załącznik do niniejszej uchwały.
§ 3.
Uchwała wchodzi w życie po 14 dniach od dnia jej ogłoszenia w Biuletynie Naczelnej Rady Aptekarskiej.
Sekretarz Przewodniczący
IX Krajowego Zjazdu Aptekarzy IX Krajowego Zjazdu Aptekarzy
dr n. farm. Lucyna Samborska mgr farm. Dominik Lakota
Załącznik do uchwały Nr IX/26/2024IX Krajowego Zjazdu Aptekarzy z dnia 28 stycznia 2024 r.
KODEKS ETYKI
FARMACEUTY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Zasady etyki zawodowej farmaceuty wynikają z samodzielnego charakteru tej profesji medycznej – zawód farmaceuty to zawód zaufania publicznego. Kodeks Etyki Farmaceuty Rzeczypospolitej Polskiej jako kodeks profesjonalizmu zawodowego zawiera wskazanie powinności moralnych, obowiązków, umiejętności i kompetencji zawodowych oraz określa co jest w zawodzie istotne, pożądane, dobre, moralne i słuszne, a co naganne.
Dbałość o przestrzeganie zasad zawartych w Kodeksie Etyki Farmaceuty i przekazywanie ich studentom farmacji jest moralnym obowiązkiem każdego farmaceuty, a egzekwowanie wierności tym zasadom spoczywa na władzach samorządu zawodowego.
Wymienione w kodeksie zasady postępowania obowiązują wszystkich farmaceutów, niezależnie od formy, w jakiej zawód jest wykonywany oraz niezależnie od środków komunikacji użytych przez farmaceutów podczas wykonywania zawodu.
Część ogólna
Art. 1.
Farmaceutę obowiązują, wypracowane przez pokolenia, zasady etyki ogólnoludzkiej.
Zasady etyki ogólnoludzkiej zobowiązują Farmaceutę do przestrzegania praw człowieka i dbania o godność zawodu, którego członkiem staje się on w chwili otrzymania prawa jego wykonywania.
Każde zachowanie Farmaceuty podważające zaufanie do zawodu jest naruszeniem godności tego zawodu.
Naruszeniem godności zawodu jest w szczególności każde zachowanie Farmaceuty, które wykracza poza dobro nadrzędne, jakim jest dobro pacjenta - jednostki jedynej i niepowtarzalnej.
Art. 2.
Powołaniem Farmaceuty jest troska o osoby powierzone jego umiejętnościom fachowym.
Farmaceuta nie może posługiwać się swą wiedzą i sprawnością zawodową w zachowaniach sprzecznych ze swoim zawodowym powołaniem.
Art. 3.
Farmaceuta, będąc osobiście odpowiedzialnym za wykonywaną pracę, jest wolny w podejmowaniu swoich zachowań, zgodnie ze swym sumieniem i współczesną wiedzą medyczną.
1a. Swoboda i niezależność przy wykonywaniu działań zawodowych farmaceuty stanowią gwarancję ochrony praw pacjenta oraz godności zawodu farmaceuty.
1b. Farmaceuta wykonuje zawód pod własnym imieniem i nazwiskiem. Zasadę tę stosuje się także do oznaczania jakiejkolwiek działalności prowadzonej przez farmaceutę w ramach wykonywania zawodu farmaceuty.
1c. Zabronione są wszelkie zachowania farmaceuty, w tym czynności faktyczne lub prawne, w szczególności umowy i inne zobowiązania, których konsekwencją może być ograniczenie swobody lub niezależności zawodowej farmaceuty, w szczególności w zakresie sprawowania opieki farmaceutycznej, udzielania usług farmaceutycznych lub wykonywania zadań zawodowych farmaceuty.
1d. Zabronione jest umożliwianie w jakikolwiek sposób innej osobie lub podmiotowi wykonywania zawodu farmaceuty pod imieniem i nazwiskiem danego farmaceuty.
1e. Zabronione jest kontrolowanie innego farmaceuty lub prowadzonej przez niego działalności wykonywanej w ramach zawodu farmaceuty, w sposób i na zasadach naruszających obowiązujące przepisy prawa, w tym dotyczące tworzenia i prowadzenia aptek ogólnodostępnych, zasady etyki i deontologii zawodowej lub uchwały Krajowego Zjazdu Aptekarzy.
1f. Farmaceuta nie może dopuścić do bycia kontrolowanym w zakresie prowadzonej przez niego działalności wykonywanej w ramach zawodu farmaceuty w sposób i na zasadach naruszających obowiązujące przepisy prawa, w tym dotyczące tworzenia i prowadzenia aptek ogólnodostępnych, zasady etyki i deontologii zawodowej lub uchwały Krajowego Zjazdu Aptekarzy.
1g. Farmaceuta sprawujący opiekę farmaceutyczną, udzielający usług farmaceutycznych lub wykonujący zadania zawodowe farmaceuty odmawia wykonania polecenia ograniczającego swobodę lub niezależność zawodową i nie jest w tym zakresie związany poleceniem służbowym, chyba że obowiązek wykonania polecenia wynika z innych obowiązujących przepisów.
1h. Farmaceuta informuje organy samorządu zawodu farmaceuty o każdej próbie ograniczania swobody lub niezależności zawodowej.
Mechanizmy rynkowe, naciski społeczne lub wymagania administracyjne nie zwalniają Farmaceuty z przestrzegania zasad etyki zawodu.
Art. 4.
Szacunek dla chorego powinien wyrażać się w jednakowym wykonywaniu przez Farmaceutę czynności zawodowych wobec każdego, kto korzysta z umiejętności Farmaceuty - bez względu na wiek, płeć, rasę, wyposażenie genetyczne, narodowość, wyznanie, przynależność społeczną, sytuację materialną, poglądy polityczne lub inne okoliczności.
Art. 5.
Znając wagę swego zawodu, Farmaceuta dba o budowanie i autorytet samorządu zawodowego.
Obowiązkiem Farmaceuty jest aktywne uczestnictwo w działalności samorządowej i pozytywne kształtowanie jego wizerunku wśród członków zawodu i w społeczeństwie.
Farmaceuci wybrani do władz lub organów samorządu zawodowego zobowiązani są do działania na rzecz tego samorządu oraz do powstrzymania się od wszelkich zachowań mogących powodować powstanie konfliktu interesów.
Część szczegółowa Rozdział I
FARMACEUTA WOBEC PACJENTA
Art. 6.
Farmaceuta sprawuje swe obowiązki wobec pacjenta ze zrozumieniem odpowiedzialności za zdrowie i życie człowieka.
Farmaceuta nie może tłumaczyć przekroczenia zasad etyki i godności zawodu powoływaniem się na sugestie lub wymagania pacjenta.
Art. 7.
Stosunek Farmaceuty do pacjenta oparty jest na zaufaniu.
Farmaceuta używa swej całej wiedzy i umiejętności dla przekazania pacjentowi odpowiednich w jego dolegliwościach środków leczniczych, dbając przy tym o przekazanie mu rzetelnej, pełnej i zrozumiałej informacji o produktach leczniczych i wyrobach medycznych.
2a Farmaceuta, polecając pacjentowi produkt leczniczy, wyrób medyczny lub jego wyposażenie, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub suplement diety, kieruje się aktualną wiedzą, kryterium skuteczności oraz bezpieczeństwa stosowania poleconego produktu, wyrobu, środka lub suplementu.
2b Wyboru lub rekomendacji, o których mowa w ust. 2a, farmaceuta dokonuje kierując się jedynie dobrem pacjenta.
2c Farmaceuta nie narzuca swych świadczeń lub usług pacjentom oraz nie pozyskuje pacjentów w sposób niezgodny z zasadami etyki i deontologii zawodowej oraz zasadami lojalności wobec innych farmaceutów.
Farmaceuta dba o to, aby czynności zastrzeżone dla Farmaceuty były wykonywane tylko przez osoby uprawnione.
Art. 8.
Każda pomyłka merytoryczna popełniona podczas czynności zawodowych Farmaceuty musi być niezwłocznie naprawiona dla zapobieżenia jej skutkom.
Art. 9.
Farmaceuta odmawia wykonania czynności zawodowych, jeżeli warunki wykonywania pracy nie gwarantują jakości sporządzanego lub wydawanego leku.
Art. 10.
Farmaceuta zobowiązany jest do zachowania w tajemnicy wiadomości dotyczących stanu zdrowia pacjenta oraz wszystkiego, czego dowiedział się w trakcie lub w związku z wykonywaniem czynności zawodowych. Śmierć pacjenta nie zwalnia z obowiązku dochowania tajemnicy.
Postanowień ust. 1 nie stosuje się, w przypadku, gdy:
tak stanowią przepisy odrębnych ustaw;
zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób;
pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy;
zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innym osobom wykonującym zawód medyczny, uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń.
W sytuacjach, o których mowa w ust. 2, ujawnienie tajemnicy może nastąpić jedynie w niezbędnym zakresie.
Wydanie polecenia służbowego nie zwalnia farmaceuty z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.
Art. 11.
(uchylony)
Art. 12.
W sytuacjach zagrażających życiu pacjenta, Farmaceuta może wydać lek według swej najlepszej wiedzy zawodowej.
Art. 13.
(uchylony)
Rozdział II
ZASADY POSTĘPOWANIA WOBEC ZAWODU, NAUKI I SAMORZĄDU
Art. 14.
Farmaceuta ceni i szanuje swój zawód oraz chroni jego godność.
Świadom ciągłego postępu w nauce Farmaceuta stale doskonali swe umiejętności zawodowe i przekazuje je swoim współpracownikom.
Moralnym obowiązkiem Farmaceuty jest kształtowanie u rozpoczynających pracę zawodową młodych kolegów wzorców kultury, poszanowania człowieka, nawyku sumienności i odpowiedzialności za wykonaną pracę.
Art. 15.
Farmaceuta tworzy opinię o całości zawodu, wobec czego musi powstrzymywać się od jakiegokolwiek zachowania, które mogłyby spowodować naruszenie dobrego imienia pozostałych członków zawodu.
Art. 16.
Farmaceuta otacza szacunkiem historię i tradycję zawodu oraz dba o wszelkie zabytki kultury materialnej farmacji.
Art. 16a.
Farmaceuta uczestniczący w badaniach naukowych zobowiązany jest do ścisłego przestrzegania zasad ich prowadzenia oraz rzetelnego przedstawiania wyników i formułowanych wniosków.
Farmaceuta przedstawiający wyniki badań, prezentacje, opracowania lub publikujący jakiekolwiek treści w oparciu o dostępną literaturę lub materiały, zobowiązany jest do przestrzegania praw autorskich.
Niedopuszczalne jest dopisywanie swego nazwiska do treści prezentowanych przez innych autorów, wykorzystywanie bez zgody autorów lub pomijanie ich nazwiska albo nazw zespołów a także źródeł pochodzenia informacji.
Art. 17.
Farmaceuta okazuje w każdej sytuacji należny szacunek i pomoc dla seniorów zawodu i kolegów pozostających w stałej lub czasowej niepełnosprawności.
Art. 18.
Farmaceuta w każdej sytuacji zawodowej zawiera z pracodawcą lub pracownikiem taką umowę, która gwarantowałaby Farmaceucie możliwość wykonywania zawodu zgodnie z zasadami określonymi w niniejszym Kodeksie Etyki Farmaceuty RP.
Stosunki między farmaceutami opierają się na wzajemnym szacunku, lojalności, koleżeństwie i solidarności. Wzajemna ocena powinna być sprawiedliwa, a bezstronna krytyka przekazywana przede wszystkim osobie zainteresowanej.
Farmaceuta wszelkie uwagi o dostrzeżonych błędach w postępowaniu innego farmaceuty powinien przekazać przede wszystkim temu farmaceucie. Jeżeli dostrzeżony błąd może spowodować poważne zagrożenie dla życia lub zdrowia pacjenta, konieczne jest poinformowanie właściwej izby aptekarskiej.
Farmaceuta powinien zachować ostrożność w formułowaniu opinii o działalności innego farmaceuty, w szczególności opinii mogącej podważać jego autorytet lub go dyskredytować.
Poinformowanie izby aptekarskiej, o którym mowa w ust. 3, nie stanowi naruszenia zasad etyki i deontologii zawodowej.
Art. 18a.
Farmaceuta pełniący funkcje nadzorcze nad pracą innych osób, zobowiązany jest przeprowadzać czynności służbowe w sposób rzetelny z zachowaniem zasad rzeczowości, nienaruszający godności farmaceutów oraz innych podległych mu osób, bez narażania ich na jakiekolwiek poniżenie w opinii publicznej lub wśród współpracowników, lub bez narażenia ich na utratę zaufania do wykonywanego zawodu.
Farmaceuta kontrolujący pracę innych farmaceutów powinien, w miarę możliwości, zawiadomić ich wcześniej, aby umożliwić im obecność w czasie kontroli i bezpośrednie przekazanie uwag o jej wynikach.
Art. 19.
Farmaceuta nie reklamuje siebie oraz swoich usług. Nie uczestniczy w reklamie usług farmaceutycznych, jak i ich promocji niezgodnej z prawem lub dobrymi obyczajami.
1a. W przypadku farmaceuty wykonującego zawód poza apteką, reklamy nie stanowi informacja o:
adresie wykonywania zawodu;
rodzaju i zakresie wykonywanej działalności;
tytułach zawodowych i naukowych posiadanych przez farmaceutę, a także odbytych formach ustawicznego rozwoju zawodowego,
- pod warunkiem, że jest prawdziwa, obiektywna, dokładna, kompletna i rzetelna, rozpowszechnia ją wyłącznie farmaceuta, którego dotyczy, a cel, treść, forma lub sposób jej rozpowszechniania nie ma cech reklamy, w tym dotyczącej farmaceuty lub jakiegokolwiek innego podmiotu.
1b. Zakazane jest reklamowanie przez farmaceutę produktów leczniczych, wyrobów medycznych, suplementów diety, a także żywności specjalnego przeznaczenia, oraz uczestniczenie w każdej innej reklamie, która mogłaby naruszać godność zawodu farmaceuty lub podważać zaufanie do tego zawodu.
Farmaceuta unika działalności przyczyniającej się do zwiększania konsumpcji produktów leczniczych.
Art. 20.
Farmaceuci solidarnie i rzetelnie wspierają działalność swego samorządu, którego zadaniem jest zapewnienie należnej pozycji zawodu w społeczeństwie.
Podejmując krytykę działania organów samorządu, Farmaceuta zobowiązany jest przeprowadzić ją najpierw w swoim środowisku.
Art. 21.
Farmaceuta wypełnia obowiązki z najwyższą starannością, kierując się uchwałami i postanowieniami władz oraz dobrze rozumianymi zadaniami i interesami samorządu.
Art. 21a.
1. Farmaceuta za wykonywanie czynności zawodowych pobiera stosowne wynagrodzenie.
2. Czynności zawodowe wykonywane przez farmaceutę poza stosunkiem pracy, podlegają wynagrodzeniu na podstawie odrębnie zawartej umowy.
3. Wynagrodzenie za usługi farmaceutyczne świadczone przez farmaceutę, uwzględnia rodzaj wykonywanej usługi oraz posiadane przez niego kwalifikacje i umiejętności zawodowe.
4. Wykonywanie czynności zawodowych bezpłatnie przez farmaceutę, nie może łączyć się z reklamą podmiotu prowadzącego działalność, w której czynność ta jest wykonywana.
Art. 22.
Farmaceuta zobowiązany jest do aktywnego współdziałania z pozostałymi członkami samorządu we wszystkich sprawach dotyczących zawodu.
Art. 23.
Zawinione niepłacenie składki członkowskiej jest poważnym naruszeniem zasad etyki zawodowej.
Rozdział III
ZASADY POSTĘPOWANIA WOBEC SPOŁECZNOŚCI ZAWODOWEJ I WSPÓŁOBYWATELI
Art. 24.
Farmaceuta zachowuje dobre obyczaje i dobrą praktykę obwiązującą przy wykonywaniu zawodu farmaceuty w kontaktach z przedstawicielami przemysłu farmaceutycznego i nie angażuje się w działania mogące narazić autorytet zawodu lub zawieść zaufanie publiczne.
Art. 25.
Farmaceuta dba o racjonalną terapię środkami leczniczymi nie umniejszając praw chorego a jednocześnie zapobiega nadużywaniu i marnotrawieniu leków.
Niedopuszczalne jest pozyskiwanie dochodów w sposób niezgodny z zasadami etyki i deontologii zawodu.
Art. 26.
Farmaceuta nie przekracza swoich kompetencji w zakresie wykonywania usług, do których nie jest przygotowany merytorycznie.
W razie wątpliwości przy wykonywaniu czynności zawodowych korzysta z konsultacji innego Farmaceuty.
Udzielanie konsultacji jest obowiązkiem Farmaceuty.
Art. 27.
Farmaceuta, wykorzystując swe umiejętności zawodowe i pozycję w społeczeństwie, uczestniczy w działaniach na rzecz środowiska naturalnego, szerzy wiedzę o prozdrowotnym sposobie życia oraz bierze udział w przeciwdziałaniu patologiom społecznym.
Rozdział IV
PRZEPISY KOŃCOWE Art. 28.
W przypadkach nieprzewidzianych w Kodeksie Etyki Farmaceuty RP, Farmaceuta postępuje zgodnie z zasadami potwierdzonymi w orzecznictwie Naczelnego Sądu Aptekarskiego oraz uchwałach organów samorządu zawodu farmaceuty.
Art. 29.
(uchylony)
Uzasadnienie
Kodeks Etyki Farmaceuty Rzeczypospolitej Polskiej stanowi - co wynika wprost z jego preambuły - zbiór zasad, reguł i norm, określających, co jest dobre, pożądane, moralne i słuszne w zawodzie farmaceuty.
Zbiór ten w przeważającej większości jest stały, nienaruszalny i oparty na zasadach etyki ogólnoludzkiej. Odnosząc się jednak do zasad związanych z wykonywaniem określonego zawodu, tj. zawodu farmaceuty, ulega pewnym zmianom, musi bowiem być dostosowany do coraz to nowych wyzwań, jakie stawiają współczesne czasy, charakteryzujące się wieloma zmianami przynoszącymi nowe wyzwania wobec zawodu farmaceuty. Obowiązujący obecnie Kodeks Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzony został w 2012 r. Pomimo, że od momentu jego uchwalenia upłynęło tylko 10 lat, to w zakresie wykonywania zawodu, biorąc pod uwagę zachodzące zmiany znajdujące swoje odzwierciedlenie w obowiązujących przepisach, w szczególności ustawy - Prawo farmaceutyczne oraz ustawy o zawodzie farmaceuty, zaistniała potrzeba jego zmiany.
Uzasadniany projekt uchwały zmieniającej Kodeks Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej „Kodeksem Etyki”, opracowany został przez „Zespół do spraw opracowania propozycji zmian w Kodeksie Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej” działający przy Naczelnej Radzie Aptekarskiej.
Pracom zespołu towarzyszyły szerokie konsultacje z całym środowiskiem farmaceutów. Na stronie internetowej Naczelnej Izby Aptekarskiej zamieszczono informację o powołaniu „Zespołu do spraw opracowania propozycji zmian w Kodeksie Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej” oraz prośbę o przesyłanie propozycji zagadnień, które powinny zostać uregulowane w Kodeksie Etyki. Propozycje zmian zgłoszone przez farmaceutów w większości zostały włączone do projektu zmiany Kodeksu Etyki, co bezsprzecznie przyczyniło się do szerszego spojrzenia na zawód farmaceuty, szczególnie z perspektywy osoby wykonującej ten zawód poza apteką.
Celem zmian wprowadzanych w Kodeksie Etyki jest zwiększenie bezpieczeństwa osób korzystających ze świadczeń lub usług farmaceuty poprzez określenie moralnych nakazów spoczywających na farmaceucie, wynikających z obowiązków znajdujących swoje źródło w prawie powszechnie obowiązującym, przede wszystkim w ustawie z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 2301, z późn.zm.) oraz ustawie z 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty (tj. Dz.U. z 2022r poz.1873, z późn.zm.).
Obowiązująca od 16 kwietnia 2021 r. ustawa o zawodzie farmaceuty, określająca w sposób precyzyjny obszar aktywności zawodowej farmaceuty oraz zasady wykonywania zawodu farmaceuty, wymusiła również konieczność wprowadzenia nowych powinności moralnych spoczywających na osobach wykonujących zawód farmaceuty, adekwatnych do obowiązków spoczywających na tej grupie zawodowej. Samodzielność i niezależność przy wykonywaniu zawodu farmaceuty, podkreślona w ustawie o zawodzie farmaceuty, znalazła odzwierciedlenie w powinnościach moralnych wskazanych w projekcie zmian do Kodeksu Etyki.
Tylko farmaceuta niezależny oraz swobodnie wykonujący swoją pracę zawodową może kierować się dobrem pacjenta znajdującym oparcie w aktualnej wiedzy, skuteczności oraz jego bezpieczeństwie.
Zgodnie z proponowanymi zmianami powinnością moralną farmaceuty jest wykonywanie zawodu pod własnym imieniem i nazwiskiem, zabronione jest zawieranie umów lub innych zobowiązań ograniczających samodzielność i niezależność zawodową, zabronione jest umożliwianie innej osobie pracy pod nazwiskiem i imieniem danego farmaceuty, zabronione jest kontrolowanie innego farmaceuty w sposób i na zasadach naruszających obowiązujące przepisy, zasady etyki lub uchwały. Moralną powinnością jest również odmowa wykonania polecenia ograniczającego samodzielność, chyba, że obowiązek taki wynika z innych obowiązujących przepisów. Projektowane postanowienia są odpowiednie dla osiągnięcia założonego celu i nie wykraczają poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia tego celu.
Kolejną zmianą znajdującą swoje źródło w przepisach ustawy o zawodzie farmaceuty jest rozszerzenie postanowień art. 7 Kodeksu Etyki, w którym, w nowych ustępach od 2a do 2c, określono zasady postępowania farmaceuty przy polecaniu pacjentowi produktu leczniczego, wyrobu medycznego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego czy też suplementu diety. Celem tego postanowienia jest zapewnienie pacjentowi usługi o najwyższej jakości poprzez zobowiązanie farmaceuty do kierowania się jedynie dobrem pacjenta. Aktualna wiedza, kryterium skuteczności oraz bezpieczeństwo stosowania to jedyne aspekty, którymi ma kierować się farmaceuta. Moralna powinność wynikającą z art. 7 Kodeksu Etyki bezpośrednio związana jest z zasadami staranności, rzetelności oraz poszanowania praw pacjenta, określonymi w art. 27 ustawy o zawodzie farmaceuty. Norma ta jest odpowiednia do osiągniecia zamierzonego celu i nie wykracza poza to, co jest konieczne dla jego osiągnięcia.
Również wprowadzony do Kodeksu Etyki nowy art. 21a, zawierający postanowienia określające zasady wynagradzania farmaceuty, nie narusza obowiązujących przepisów i osiąga zamierzony cel bez naruszenia zasady proporcjonalności. Celem tego postanowienia jest bowiem wskazanie moralnych zasad postępowania przy ustalaniu wynagradzania za pracę przysługującego farmaceucie w razie wykonywania przez niego czynności poza stosunkiem pracy.
Bardzo istotną z uwagi na zasadę proporcjonalności jest również zmiana art. 19 Kodeksu Etyki, dotycząca reklamy farmaceuty. Zmiana ta jest realizacją dyrektywy 2000/31 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego. Już od pewnego czasu Komisję Europejską niepokoił brak regulacji w tym zakresie w przepisach prawa polskiego, szczególnie z uwagi na wynikający z art. 94 ustawy – Prawo farmaceutyczne zakaz reklamy aptek i ich działalności. Wychodząc naprzeciw zastrzeżeniom Komisji, projekt zmiany Kodeksu Etyki zawiera stosowną regulację, jednoznacznie wskazując, co w przypadku farmaceuty wykonującego zawód poza apteką nie stanowi reklamy. Również i ta zmiana jest proporcjonalna i niezbędna do osiągnięcia zamierzonego celu, jakim jest umożliwienie farmaceucie wykonującemu zawód poza apteką, dotarcie do pacjenta z informacją o wykonywanym przez niego zawodzie. Wskazanie, jakie dane nie stanowią reklamy stanowi gwarancję bezstronnej i rzetelnej informacji w tym zakresie.
Zmiany wprowadzane do Kodeksu Etyki nie zawierają żadnych regulacji, które w jakikolwiek, bezpośredni lub pośredni sposób, dyskryminowałyby farmaceutów z uwagi na przynależność państwową lub miejsce zamieszkania. Zasady te skierowane są i będą obowiązywać wszystkich farmaceutów bez względu na przynależność państwową, miejsce zamieszkania czy też miejsce wykonywania zawodu farmaceuty.
Celem wprowadzonych zmian jest, jak zostało wskazane na wstępie, zapewnienie pacjentom korzystającym z usług farmaceutycznych stosownego bezpieczeństwa i jakości świadczonych usług.
Zawarte w projekcie zmiany są proporcjonalne do zakładanych celów i niezbędne do zapewnienia wysokiego poziomu usług świadczonych przez farmaceutów. W związku z procedowanymi przepisami został przeprowadzony test proporcjonalności. Wykazał on, że uregulowanie zasad etycznych i moralnych wykonywania zawodu farmaceuty uzasadnione jest ochroną zdrowia i życia pacjenta. Jednocześnie zmierza do zachowania niezależności i samodzielności farmaceuty wykonującego usługi i zadania zawodowe, które gwarantuję, że farmaceuta je wykonujący kieruje się wyłącznie dobrem pacjenta, realizując zasadę ochrony zdrowia publicznego.
Ponadto zmiany są konieczne dla zapewnienia pacjentom konstytucyjnego prawa do ochrona zdrowia – art. 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, natomiast farmaceutom stworzenie warunków niezależności i samodzielności w związku z wykonywaniem czynności zawodowych.
Zaproponowane regulacje i zasady są najmniej restrykcyjne i uciążliwe. Głównym priorytetem i motywem, które stanowiły podstawę do rozpoczęcia zmian przepisów dotyczących zasad moralnych i etycznych wykonywania zawodu, stanowiła potrzeba zapewnienia pacjentom warunków otrzymywania świadczeń najwyższej jakości, podczas których farmaceuta kierować się będzie wyłącznie dobrem pacjenta oraz będzie niezależny od wpływów zewnętrznych podmiotów. Usługi zdrowotne świadczone dla pacjentów muszą być realizowane z zachowaniem zasad wprowadzonych w niniejszej uchwale, gwarantując tym samym ich najwyższe standardy. Brak regulacji stwarza poważne ryzyko dla osób korzystających z usług farmaceutycznych - pacjentów dla których jakość i bezpieczeństwo jest kwestią zdrowia i życia.
Jednocześnie brak regulacji stanowi zagrożenie dla farmaceutów, ponieważ możliwe jest wpływanie przez podmioty zewnętrzne na samodzielne i niezależne wykonywanie świadczeń opieki zdrowotnej. Zbiór zasad i regulacje w zakresie zasad etycznych i moralnych, stanowi istotę i fundament wykonywania zawodu farmaceuty. Tylko farmaceuta samodzielny i niezależny zapewni najwyższą jakość świadczonych usług pacjentom.
Zastosowane regulacje są uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego, są odpowiednie do osiągnięcia zamierzonego celu, nie wykraczają poza to co niezbędne oraz są najmniej restrykcyjne dla osiągnięcia celu jakim jest bezpieczeństwo pacjenta oraz ochrona zdrowia publicznego.
Szczegółowe odniesienie się do każdej z poszczególnych zmian znajduje się w dalszej części uzasadnienia.
Pierwsza zmiana ma charakter redakcyjno-legislacyjny, jednakże jest bardzo istotna, ponieważ polega na jednoznacznym skierowaniu postanowień Kodeksu Etyki do wszystkich farmaceutów, a nie tylko do aptekarzy, czyli osób wykonujących zawód farmaceuty w aptece, punkcie aptecznym, dziale farmacji szpitalnej albo hurtowni farmaceutycznej. Po zmianie nie będzie wątpliwości, że Kodeks Etyki obejmuje swoimi regulacjami każdego farmaceutę wykonującego zawód w jakiejkolwiek formie. Obecny art. 29 Kodeksu Etyki stanowi, że postanowienia Kodeksu Etyki stosuje się odpowiednio do osób wykonujących zawód farmaceuty niebędących aptekarzami. Zwrot „odpowiednio” zakłada, że normy Kodeksu Etyki, jakie pierwotnie przewidziane dla zawodu aptekarza, mają być stosowane do pozostałych farmaceutów, w zależności od konkretnej sytuacji, w postaci niezmienionej lub niemalże niezmienionej (a więc wprost), po poddaniu ich pewnym modyfikacjom lub wcale.
Objęcie wszystkich farmaceutów postanowieniami Kodeksu Etyki związane jest głównie ze zmianami, jakie zaszły w wykonywaniu zawodu farmaceuty na przestrzeni ostatnich 10 lat, a które dotyczą przede wszystkim doprecyzowania sposobu i form wykonywania zawodu farmaceuty, a tym samym wymagają rozszerzenia pieczy organów samorządu zawodu farmaceuty na wszystkie rodzaje aktywności zawodowej farmaceutów.
Konsekwencją zmiany zakresu podmiotowego Kodeksu Etyki jest również konieczność zmiany jego preambuły, która odwołuje się obecnie, tak jak i pozostałe postanowienia Kodeksu Etyki, do wszystkich farmaceutów, a nie tylko do aptekarzy.
Doświadczenia w działalności samorządu zawodu farmaceuty, w szczególności nabyte w ostatnim okresie, unaoczniły konieczność wprowadzenia zmian w zakresie wzmocnienia niezależności i samodzielności zawodu farmaceuty, jako zawodu zaufania publicznego. Pomimo, że postanowienia Kodeksu Etyki w wielu miejscach w sposób bardziej lub mniej bezpośredni dotykają kwestii niezależności, to zasadniczą regulację w tym zakresie stanowią postanowienia art. 3 Kodeksu Etyki.
Obecne brzmienie art. 3 proponuje się uzupełnić o postanowienia ust. 1a-1h, szczegółowo regulujące problematykę niezależności i swobody w wykonywaniu zawodu farmaceuty. Dodane normy przewidują: wykonywanie zawodu jedynie pod własnym imieniem i nazwiskiem, zakaz zawierania umów i zaciągania innych zobowiązań mogących ograniczać niezależność zawodową, zakaz umożliwiania w jakikolwiek sposób innej osobie lub podmiotowi wykonywania pracy pod imieniem i nazwiskiem farmaceuty, zakaz kontrolowania farmaceuty lub prowadzonej przez niego działalności w sposób naruszający obowiązujące przepisy, zasady etyki i deontologii zawodowej lub uchwały Krajowego Zjazdu Aptekarzy. Zgodnie ze zmianami proponowanymi w ust. 1g „Farmaceuta sprawujący opiekę farmaceutyczną, udzielający usług farmaceutycznych lub wykonujący zadania zawodowe farmaceuty odmawia wykonania polecenia ograniczającego swobodę lub niezależność zawodową i nie jest w tym zakresie związany poleceniem służbowym chyba że obowiązek wykonania polecenia wynika z innych obowiązujących przepisów”.
Z uwagi na priorytetowe znaczenie niezależności zawodowej, farmaceuta zobowiązany będzie do informowania swojego samorządu o każdej próbie ograniczania swobody lub niezależności zawodu. Z uwagi na fakt, że konstytucyjnym zadaniem samorządu zawodu farmaceuty jest reprezentowanie farmaceutów, jako osób wykonujących zawód zaufania publicznego, oraz sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem tego zawodu w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony, samorząd musi na bieżąco pozyskiwać informacje dotyczące działań ograniczających samodzielność i niezależność wykonywania zawodu.
Jak wskazano powyżej, celem zmian wprowadzonych w art. 3 Kodeksu Etyki jest zagwarantowanie niezależności zawodu farmaceuty, wyeliminowanie jakichkolwiek wpływów, w tym tych mogących oddziaływać na jakość i bezpieczeństwo pracy na rzecz pacjentów. Farmaceuta, aby właściwie wykonywać swoją pracę i realizować swoje zawodowe powinności, musi posiadać pełną swobodę działania. Samodzielność w podejmowaniu decyzji przez farmaceutę jest gwarancją bezpieczeństwa pacjenta korzystającego z usług farmaceuty. Samodzielność farmaceuty jest również związana z cechami charakteryzującymi zawód zaufania publicznego, takimi jak: pełnienie misji społecznej, przestrzeganie reguł deontologicznych, zachowywanie tajemnicy zawodowej, budowanie zaufania w relacji z pacjentem oraz ponoszenie odpowiedzialności zawodowej.
Duże znaczenie, w szczególności w zakresie realizacji zadań postawionych przez obowiązujące przepisy przed samorządem zawodu farmaceuty, ma zmiana proponowana w art. 5 Kodeksu Etyki. Polega ona na dodaniu ust. 3. Proponowana norma obliguje członków izb aptekarskich wybranych do organów władz do działania na rzecz samorządu zawodowego. Umieszczenie takiego postanowienia w Kodeksie Etyki ma unaocznić osobom wyrażającym zgodę na wejście do organów, że piastowanie określonych funkcji stanowi zobowiązanie wybranej osoby do pracy na rzecz samorządu. Ponadto, z uwagi na uchwalenie w 2020 r. ustawy o zawodzie farmaceuty i zaliczenie do wykonywania zawodu farmaceuty również pełnienia funkcji z wyboru w samorządzie farmaceuty, osoby stawające do wyborów w organach samorządowych muszą mieć świadomość, że niewykonywanie czynności przynależnych pełnieniu określonych funkcji również może podlegać ocenie pod kątem przewinienia zawodowego.
Wyzwania, przed jakimi staje dzisiaj farmaceuta spowodowały również konieczność uzupełnienia przepisów w części szczegółowej Kodeksu Etyki w rozdziale I zatytułowanym „Aptekarz wobec pacjenta”.
Zmiany, jakie proponuje się wprowadzić w tym rozdziale dotyczą art. 7, art. 10, art. 11 i art. 13.
Zmiana w art. 7 polega na dodaniu ust. 2a-2c. Nowe normy odnoszą się w sposób bezpośredni do postępowania farmaceuty wobec pacjenta. Postanowienie ust. 2a dotyczy wprost kontaktu farmaceuty z pacjentem i ma związek z czynnością polegającą na poleceniu pacjentowi produktu leczniczego, wyrobu medycznego, wyposażenia wyrobu medycznego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub suplementu diety. Przy wykonywaniu wskazanych czynności - jak wynika wprost z proponowanej normy - farmaceuta kieruje się aktualną wiedzą, kryterium skuteczności i bezpieczeństwa stosowania poleconego produktu, a konkretny wybór lub rekomendacja farmaceuty nie może następować ze względu na czyjąkolwiek korzyść oprócz korzyści pacjenta. Powyższa zasada niewątpliwie jest wywodzona z zasad etyki ogólnoludzkiej, ale powinna jednoznacznie wybrzmieć jako jedna z podstawowych zasad wykonywania zawodu farmaceuty, jako zawodu zaufania publicznego, któremu pacjenci, korzystający z usług danego farmaceuty, powierzają swoje życie i zdrowie.
Postanowienie ust. 2c w art. 7 Kodeksu Etyki w sposób jednoznaczny stanowi, że nie jest pożądane, dobre, moralne i słuszne narzucanie przez farmaceutę swych świadczeń lub usług oraz pozyskiwanie pacjentów w sposób niezgodny z zasadami etyki i deontologii oraz zasadami lojalności wobec innych członków samorządu zawodu farmaceuty. Standardy wykonywania zawodu farmaceuty, będącego zawodem zaufania publicznego, stawiają przed osobami wykonującymi ten zawód szereg wyzwań, w tym tych dotyczących pozyskiwania pacjentów. Pomimo, że wykonywanie zawodu farmaceuty powinno zaspokajać ich codzienne potrzeby, w tym te o charakterze materialnym, to dążenie do zaspokojenia tych potrzeb nie może odbywać się kosztem pacjenta. Celem zawodu farmaceuty jest bowiem pomoc innym ludziom i to w obszarze ich zdrowia i życia.
Zmiany zaproponowane w art. 10 Kodeksu Etyki w sposób wyczerpujący odnoszą się do kwestii tajemnicy zawodowej. Potrzeba zmiany obecnie obowiązującej normy podyktowana była koniecznością jej uszczegółowienia. Zarówno proponowane, jak i dotychczasowe brzmienie art. 10, określa zakres informacji objętych tajemnicą (wszystko czego farmaceuta dowiedział się w związku lub przy okazji wykonywania zawodu). Szerzej natomiast niż dotychczasowe postanowienie, projektowana zmiana wskazuje, że zachowanie tajemnicy obowiązuje farmaceutę również po śmieci pacjenta. Ponadto, obecny art. 10 bardzo precyzyjnie określa, w jakich przypadkach farmaceuta jest zwolniony z zachowania tajemnicy zawodowej. Tak szczegółowe uregulowanie powyższej kwestii jest niezbędne dla prawidłowego wykonywania zawodu farmaceuty, ponieważ w jasny sposób wskazuje, kiedy granice tej zasady mogą być przekroczone nie stanowiąc przewinienia zawodowego.
Zmiana dotycząca art. 11 polega na jego uchyleniu. Norma art. 11 Kodeksu Etyki nie wnosiła nic szczególnego do zasad wykonywania zawodu farmaceuty. W ponad trzydziestoletniej działalności samorządu nigdy nie zdarzyło się, aby farmaceuta dopuszczał się jakichkolwiek przewinień na tym tle. Ponadto, zważywszy na wynikającą z Konstytucji RP wolność wyrażania swoich poglądów, dotychczasowe brzmienie art. 11 Kodeksu Etyki podlegało uchyleniu.
Również zmiana art. 13 ogranicza się do jego uchylenia. Wobec faktu, że w przeważającej większości na produkty lecznicze stanowiące podstawę leczenia osób ubezpieczonych ustalane są ceny urzędowe, brak jest podstaw do pozostawiania tego przepisu.
Kolejne propozycje zmian dotyczą rozdziału II, normującego zasady postępowania wobec zawodu, nauki i samorządu. Projekt przewiduje dodanie nowego art. 16a, zmianę art. 18, dodanie nowego art. 18a, zmianę art. 19 oraz dodanie nowego art 21a.
Art 16a dotyczy postawy farmaceuty w trakcie przeprowadzania badań naukowych. Przepis odsyła w tym zakresie do przestrzegania zasad prowadzonego badania oraz do rzetelnego przedstawiania wyników i formułowania wniosków. Kolejne postanowienie tego artykułu wskazuje na konieczność przestrzegania przez farmaceutę praw autorskich. Art. 16a ust. 3 stanowi o niedopuszczalności dopisywania przez farmaceutę swojego nazwiska do prezentowanych treści, wykorzystywanie bez zgody autorów lub pomijanie ich nazwiska albo nazw zespołów a także źródeł pochodzenia informacji.
Kolejna zmiana uzupełnia treść art. 18, który dotyczy wzajemnych stosunków między farmaceutami, a także między farmaceutą a pracodawcą. Dodano zasady postępowania w razie zgłaszania uwag dotyczących dostrzeżonych błędów w postępowaniu innego farmaceuty. Zgodnie z proponowanym art. 18 ust. 3, w razie zaistnienia takiej sytuacji, farmaceuta zobowiązany jest przekazać swoje uwagi farmaceucie, którego błędy zostały dostrzeżone. W razie, gdy błąd powoduje poważne zagrożenie dla życia lub zdrowia pacjenta przewidziano konieczność poinformowania izby aptekarskiej. Jak stanowi nowy ust. 5 w art. 18, poinformowanie izby aptekarskiej nie stanowi naruszenia zasad etyki i deontologii zawodowej. Zawód farmaceuty jest zawodem zaufania publicznego, który cieszy się dużym uznaniem wśród pacjentów. Zaufanie publiczne, które zostało zbudowane przez farmaceutów wykonujących swoją pracę sumiennie i zgodnie z zasadami etyki zawodowej i ogólnoludzkiej, jest niewątpliwie dobrem, nabywanym przez każdego farmaceutę wstępującego do samorządu zawodowego. Dlatego też każdy farmaceuta ma obowiązek szanować swój zawód i dbać o jego godność. Jedną z form dbałości o godność zawodu stanowi wymóg powstrzymywania się od działań mogących publicznie dyskredytować lub naruszać dobre imię innych członków zawodu. Należy pamiętać, że każde działanie podważające godność zawodu powoduje spadek zaufania do całego zawodu. Opisane powyżej zalecenie bezpośredniego wyjaśniania wątpliwości pomiędzy farmaceutami nie dotyczy oczywiście sytuacji, w której dostrzeżony błąd powoduje poważną szkodę dla życia i zdrowia pacjenta i wymaga podjęcia działań przez samorząd, zgodnie z kompetencjami związanymi ze sprawowaniem pieczy nad wykonywaniem zawodu. Zmieniany art. 18 kształtuje również zasady, których dochować powinien farmaceuta we wzajemnych relacjach z innymi farmaceutami. Jak wynika z art. 18 ust. 4, farmaceuta powinien zachować ostrożność w formułowaniu opinii o działalności innego farmaceuty, w szczególności opinii mogących podważyć jego autorytet lub zdyskredytować farmaceutę. Wzajemne relacje między farmaceutami mają istotny wpływ na postrzeganie zawodu. Budowanie właściwych relacji między osobami wykonującymi ten sam zawód wpływa również na relacje między farmaceutami i pacjentami.
Nowy art. 18a ma na celu uregulowanie wzajemnych stosunków pomiędzy farmaceutami, w szczególności relacji pomiędzy kierownikiem i jego pracownikami oraz farmaceutą nadzorującym innych farmaceutów. Norma zawarta w ust. 1 określa powinności farmaceuty pełniącego funkcje nadzorcze nad pracą innych osób. W przypadku farmaceuty pełniącego funkcję kierowniczą, np. funkcję kierownika apteki, wprowadzana norma Kodeksu Etyki zobowiązuje takiego farmaceutę do przeprowadzania swoich czynności w sposób rzetelny z zachowaniem zasad rzeczowości, nienaruszający godności farmaceutów oraz innych podległych mu osób, bez narażania ich na jakiekolwiek poniżanie w opinii publicznej lub wśród współpracowników.
Całkowicie nowa norma wynika z proponowanego art. 18a ust. 2. Zobowiązuje ona farmaceutę dokonującego kontroli innych farmaceutów do wcześniejszego zawiadomienia, w miarę możliwości, o dokonywanej kontroli, co ma umożliwić kontrolowanym obecność w czasie kontroli. Norma ta zmierza także do umożliwienia kontrolującemu bezpośredniego przekazania kontrolowanemu uwag o wynikach kontroli. Zawód farmaceuty jest samodzielnym zawodem zaufania publicznego a każda osoba wykonująca ten zawód posiada prawo wykonywania zawodu farmaceuty i podlega odpowiedzialności zawodowej. Kontrola pracy farmaceuty, poza identyfikacją ewentualnych nieprawidłowości, ma również funkcję prewencyjną, stąd niezbędne jest przekazanie uwag o jej wynikach przede wszystkim bezpośrednio kontrolowanemu farmaceucie. Niedopuszczalne jest prowadzenie kontroli pracy innego farmaceuty prowadzące do bezzasadnego podważania jego umiejętności z wykorzystaniem pełnionej funkcji lub zajmowanego stanowiska.
Bardzo ważna zmiana dotyczy reklamy i zawarta została w art. 19 Kodeksu Etyki. Dodany ust. 1a stanowi dostosowanie Kodeksu Etyki do zmian wprowadzonych ustawą o zawodzie farmaceuty w zakresie nowych aktywności zawodowych farmaceutów, a w szczególności tych wykonywanych poza aptekami.
Obowiązująca dotychczas generalna zasada stanowiąca, że aptekarz nie reklamuje siebie oraz swoich usług, została doprecyzowana poprzez wskazanie, jakie informacje podawane przez farmaceutę wykonującego zawód poza apteką nie stanowią reklamy.
Dodany w art. 19 ust. 1b wprowadza generalny zakaz uczestniczenia w reklamie, która mogłaby naruszać godność zawodu farmaceuty lub podważać zaufanie do tego zawodu. Zakazane będzie reklamowanie przez farmaceutę produktów leczniczych, wyrobów medycznych, suplementów diety, a także żywności specjalnego przeznaczenia.
Kolejna zmiana polega na dodaniu art. 21a. Zasady wskazane w tym postanowieniu dotyczą spraw związanych z wynagrodzeniem farmaceuty. Zasadą jest, że farmaceuta za czynności wykonywane w ramach zawodu pobiera wynagrodzenie. Dopuszczalne jest wykonywanie czynności zawodowych bez wynagrodzenia, ale pod warunkiem, że darmowe wykonywanie czynności nie łączy się z reklamą podmiotu, w którym czynność jest wykonywana. W sytuacji, gdy czynności zawodowe wykonywane są poza stosunkiem pracy, farmaceuta powinien na podstawie odrębnej umowy pobierać odrębne wynagrodzenie. Wiele czynności w ramach wykonywania zawodu jest prowadzona dodatkowo, poza podstawowym zakresem obowiązków farmaceuty i za każdą z takich czynności farmaceuta powinien pobierać stosowną opłatę. Istnieje ryzyko, że wykonywanie czynności zawodowych bezpłatnie przez farmaceutę może zostać wykorzystane do reklamy podmiotu prowadzącego działalność, w której czynność ta jest wykonywana, w związku z tym wprowadzono przepis zawarty w ust. 4 jednoznacznie stanowiącym, że „Wykonywanie czynności zawodowych bezpłatnie przez farmaceutę nie może łączyć się z reklamą podmiotu prowadzącego działalność, w której czynność ta jest wykonywana”.
Ostatnia istotna zmiana dotyczy art. 29 Kodeksu Etyki i wynika z faktu, że Kodeks Etyki dotyczy wszystkich farmaceutów.
Szczegóły
Udostępniony przez: Redaktor BIP
Wytworzony przez: Marcin Cholewiński (Redaktor BIP)
KODEKS ETYKI APTEKARZA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ – KONSULTACJE
Naczelna Rada Aptekarska prowadzi konsultacje w zakresie projektu uchwały Krajowego Zjazdu Aptekarzy w sprawie zmiany Kodeksu Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej.
Wszystkich zainteresowanych wzięciem udziału w konsultacjach prosimy o przesyłanie uwag do projektu do dnia 31 lipca 2023 r. na adres email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Projekt uchwały w sprawie zmiany Kodeksu Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej – do pobrania dostępny TUTAJ
w sprawie uchwalenia Regulaminu Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej
Na podstawie art. 37 pkt 6 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (tj. Dz. U. z 2019, poz.1419, z późn. zm.) uchwala się, co następuje:
§ 1.
Uchwala się Regulamin Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, stanowiący załącznik do uchwały.
§ 2.
Traci moc uchwała Nr V/24/2008 V Krajowego Zjazdu Aptekarzy z dnia 19 stycznia 2008 roku w sprawie Regulaminu działania Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej.
§ 3.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Sekretarz
Przewodnicząca
VIII Krajowego Zjazdu Aptekarzy
VIII Krajowego Zjazdu Aptekarzy
dr Barbara Jękot
mgr farm. Dorota Smółkowska
Załącznik do uchwały Nr VIII/25/2020 VIII Krajowego Zjazdu Aptekarzy z dnia 25 stycznia 2020 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej
Regulamin
Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej
DZIAŁ I
Przepisy ogólne
§ 1.
Niniejszy Regulamin Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, zwany dalej „Regulaminem”, określa wewnętrzną organizację i porządek funkcjonowania Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej oraz jego zastępców.
§ 2
Użyte w Regulaminie określenia oznaczają:
Kodeks karny – ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2018 roku, poz. 1600 z późn. zm.);
Kodeks postępowania karnego – ustawę z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. z 2018 roku, poz. 1787 z późn. zm.);
sąd aptekarski – Naczelny Sąd Aptekarski oraz okręgowy sąd aptekarski;
strony – obwinionego, pokrzywdzonego oraz Rzecznika;
ustawa – ustawę z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1419, z późn. zm.).
§ 3.
Naczelny Rzecznik jest organem Naczelnej Izby Aptekarskiej wybieranym przez Krajowy Zjazd Aptekarzy.
W zakresie wykonywania swoich funkcji Naczelny Rzecznik jest niezależny i kieruje się zasadą bezstronności, swobodnej oceny dowodów, oraz nakazem sprawnego prowadzenia postępowań i równego traktowania występujących w nim podmiotów.
§ 4.
Siedzibą Naczelnego Rzecznika jest miasto stołeczne Warszawa.
§ 5.
W postępowaniu zastępca Naczelnego Rzecznika wykonuje prawa i obowiązki Naczelnego Rzecznika, z zastrzeżeniem czynności, które wymagają zatwierdzenia przez Naczelnego Rzecznika.
§ 6.
Naczelny Rzecznik używa pieczęci okrągłej z napisem w otoku: „Naczelna Izba Aptekarska – Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej”.
§ 7.
Organy, członkowie organów i jednostki organizacyjne samorządu aptekarskiego obowiązane są na wniosek Naczelnego Rzecznika służyć mu pomocą, a w szczególności udostępniać dokumenty i inne materiały potrzebne do prowadzenia postępowania wyjaśniającego oraz występowania na rozprawach odwoławczych i w postępowaniu kasacyjnym przed Sądem Najwyższym.
§ 8.
Naczelny Rzecznik odpowiada za prawidłowe i terminowe wykonywanie swoich czynności oraz za treść i rzetelność informacji udzielanych pisemnie lub ustnie. Powyższe stosuje się do zastępców Naczelnego Rzecznika w zakresie zleconych im czynności.
§ 9.
W ramach postępowania Naczelny Rzecznik zobligowany jest kierować się przepisami ustawy i rozporządzenia oraz postanowieniami Regulaminu.
W sprawach nieuregulowanych w ustawie i rozporządzeniu Naczelny Rzecznik stosuje odpowiednio przepisy:
Kodeks postępowania karnego, przy czym nie znajdują zastosowania przepisy o oskarżycielu prywatnym przedstawicielu społecznym, o postępowaniu przygotowawczym oraz środkach przymusu, z wyjątkiem przepisów o karze pieniężnej;
K.k., zawarte w rozdziałach I – III i art. 53 K.k.
§ 10.
Każdy dokument sporządzony przez Naczelnego Rzecznika zawiera jego imię i nazwisko, pełnioną funkcję, ewentualnie stopień lub tytuł naukowy, datę i miejsce sporządzenia oraz okrągłą pieczęć i podpis.
§ 11.
W ramach zakresu swojego działania Naczelny Rzecznik:
zapoznaje się z wpływającą korespondencją i dekretuje określone czynności;
odpowiada na pisma wpływające do biura Naczelnego Rzecznika;
organizacje i nadzoruje pracę biura Naczelnego Rzecznika, w szczególności dbając o sprawne i terminowe wykonywanie zadań;
prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawach odpowiedzialności zawodowej, o których mowa w art. 50 ust. 3 pkt 2 ustawy;
wydaje zarządzenia o przydzieleniu spraw będących przedmiotem postępowania oraz wykonania innych czynności zastępcom Naczelnego Rzecznika i nadzoruje ich pracę;
wydaje postanowienie w przedmiocie wyłączenia od udziału w sprawie zastępcy NROZ i OROZ na zasadach określonych w rozporządzeniu i przepisach art. 40 i 41 Kodeks postępowania karnego;
w przypadkach przewidzianych w rozporządzeniu i przepisach Kodeks postępowania karnego wydaje zarządzenie co do właściwości OROZ do prowadzenia postępowania, w szczególności:
w przypadku zaistnienia sporu pomiędzy OROZ co do ich właściwości,
wobec przesłanki uzasadniającej zmianę właściwości OROZ dla dobra sprawy,
gdy z powodu wyłączenia OROZ i jego zastępcy, bądź innych obiektywnych przyczyn, prowadzenie sprawy w danej okręgowej izbie aptekarskiej nie jest możliwe,
gdy okoliczności wskazują na łączność przedmiotową, a sprawcy są członkami różnych okręgowych izb aptekarskich;
rozpoznaje wpływające zażalenia w przypadkach określonych rozporządzeniem;
sprawuje funkcję oskarżyciela w postępowaniach przed Naczelny Sąd Aptekarski;
występuje przed Sądem Najwyższym w postępowaniach kasacyjnych;
sprawuje bieżący nadzór nad działalnością OROZ, w szczególności przez:
kontrolę zasadności i merytorycznej poprawności otrzymywanych postanowień OROZ w przedmiocie odmowy wszczęcia i umorzenia postępowań,
analizę wniosków OROZ dotyczących przedłużania postępowań wyjaśniających w aspekcie ich zasadności oraz faktycznych przyczyn zwłoki w ich zakończeniu, w szczególnie uzasadnionych przypadkach przedłuża postępowania na dalszy okres oznaczony, nie dłuższy niż 3 miesiące;
organizuje szkolenia i warsztaty dla zastępców Naczelnego Rzecznika i OROZ, doskonalące merytoryczne przygotowanie do prowadzenia spraw w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej;
informuje Prezesa Naczelny Rada Aptekarska o prowadzonym postępowaniu w sprawie dotyczącej członka organu NIA;
przygotowuje i przekazuje Naczelnej Radzie Aptekarskiej informacje o przebiegu postępowań, o które Rada występuje;
sprawuje nadzór nad działalnością OROZ, w tym nadzór bieżący, o którym mowa w pkt. 11;
występuje przed Naczelny Sąd Aptekarski rozpoznającym zażalenia na jego postanowienia lub zarządzenia;
określa należności przysługujące świadkom, biegłym, specjalistom i tłumaczom biorącym udział w postępowaniu prowadzonym przez Naczelnego Rzecznika;
rozstrzyga w przedmiocie dostępu stronom do akt sprawy prowadzonej przez Naczelnego Rzecznika, oraz w kwestii wydania z nich odpisów lub kopii;
wykonuje zadania związane z mechanizmem ostrzegania;
sporządza sprawozdanie kadencyjne, które przedstawia Krajowemu Zjazdowi Aptekarzy;
wykonuje inne czynności związane z pełnieniem swojej funkcji.
§ 12.
W toku postępowania Naczelny Rzecznik wydaje postanowienia i zarządzenia w formie pisemnej.
Postanowienia i zarządzenia doręcza się za potwierdzeniem odbioru stronom postępowania. Postanowienia i zarządzenia, na które przysługuje zażalenie zawierają pouczenie o przysługującym środku zaskarżenia.
§ 13.
Naczelny Rzecznik uwzględniając zażalenie na wydane przez siebie w toku postępowania postanowienie albo zarządzenie, wydaje odpowiednio postanowienie albo zarządzenie o uwzględnieniu zażalenia i zmienia albo uchyla zaskarżone postanowienie albo zarządzenie.
W przypadku uznania, że nie ma podstaw do uwzględnienia zażalenia, o którym mowa w ust. 1, Naczelny Rzecznik przekazuje niezwłocznie wraz z aktami sprawy Naczelnemu Sądowi Aptekarskiemu do rozpoznania.
§ 14.
Naczelny Rzecznik powinien brać udział w posiedzeniu Naczelnego Sądu Aptekarskiego, na którym rozpoznawane jest zażalenie na wydane w toku postępowania postanowienia albo zarządzenia, w szczególności na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego albo o umorzeniu postępowania wyjaśniającego.
§ 15.
Naczelny Rzecznik w razie stwierdzenia, że nie jest właściwy do rozpoznania sprawy, przekazuje ją innemu właściwemu organowi izb aptekarskich, organowi administracji publicznej lub innemu podmiotowi, zawiadamiając o tym zainteresowanych.
O ile czyn mogący stanowić przewinienie zawodowe zawiera w ocenie Naczelnego Rzecznika również znamiona przestępstwa ściganego z urzędu, Naczelny Rzecznik powiadamia o tym organy ścigania.
DZIAŁ II
Postępowanie prowadzone przez Naczelnego Rzecznika
Rozdział 1
Czynności sprawdzające
§ 16.
Naczelny Rzecznik po otrzymaniu informacji o podejrzeniu popełnienia przewinienia zawodowego w pierwszej kolejności z urzędu bada swoją właściwość do prowadzenia postępowania oraz czy nie zachodzą w sprawie przesłanki, o których mowa w art. 54 i 56 ustawy.
§ 17.
Jeżeli Naczelny Rzecznik ustalił, że do prowadzenia sprawy właściwy jest OROZ, niezwłocznie przekazuje mu sprawę postanowieniem.
§ 18.
Naczelny Rzecznik o ile zachodzi taka uzasadniona potrzeba, może dokonać czynności sprawdzających w celu wstępnego ustalenia, czy istnieją faktyczne podstawy do wszczęcia postępowania wyjaśniającego, polegających w szczególności na:
zwróceniu się do osoby, od której pochodzi informacja o możliwości popełnienia przewinienia zawodowego, o uzupełnienie danych zawartych w informacji, w tym o elementy formalno-prawne, zgodne z wymogami określonymi w art. 119 Kodeksu postępowania karnego lub o przekazanie posiadanych przez tę osobę dowodów;
zwrócenie się do odpowiedniej osoby lub instytucji o potwierdzenie faktów, których dotyczy pochodzi informacja o możliwości popełnienia przewinienia zawodowego;
Uzupełnienie danych zawartych w informacji o możliwości popełnienia przewinienia zawodowego może nastąpić również przez przesłuchanie w charakterze świadka osoby przekazującej informację. Czynność ta wymaga spisania protokołu.
Przeprowadzenie czynności, o których mowa w ust. 1 i 2, Naczelny Rzecznik może zlecić swojemu zastępcy.
§ 19.
Jeżeli informacja o podejrzeniu popełnienia przewinienia zawodowego lub ustalenia poczynione w toku czynności sprawdzających nie dają podstaw do wszczęcia postępowania wyjaśniającego, Naczelny Rzecznik wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego.
Wydanie postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego powinno być poprzedzone przesłuchaniem osoby składającej skargę na farmaceutę, chyba że zgromadzone informacje wskazują na niecelowość tej czynności.
Postanowienia o odmowie wszczęcia postanowienia wyjaśniającego można nie wydawać w razie niepotwierdzenia się faktów pochodzących z informacji własnych Naczelnego Rzecznika, chyba że w sprawie występuje co najmniej jeden ujawniony pokrzywdzony.
§ 20.
Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego zawiera uzasadnienie wskazujące na przesłanki odmowy wszczęcia tego postępowania.
Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania doręcza się wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o trybie złożenia zażalenia pokrzywdzonemu i jego pełnomocnikowi oraz farmaceucie, na którego złożono skargę, i jego obrońcy .
Postępowanie wyjaśniające może być umorzone w całości lub w części.
Umorzenie postępowania wyjaśniającego w części może dotyczyć osób lub czynów objętych postępowaniem.
Na postanowienie Naczelnego Rzecznika o odmowie wszczęcia postępowania lub umorzeniu postępowania wyjaśniającego pokrzywdzonemu przysługuje zażalenie do Naczelnego Sądu Aptekarskiego.
Uprawnionym do złożenia zażalenia przysługuje prawo przejrzenia akt.
Zażalenie wnosi się do Naczelnego Sądu Aptekarskiego za pośrednictwem Naczelnego Rzecznika w terminie 14 dni od dnia otrzymania odpisu postanowienia.
Orzeczenie NSA wraz ze wskazaniami zawartymi w orzeczeniu uchylającym postanowienie o odmowie wszczęcia lub umorzeniu postępowania są wiążące dla Naczelnego Rzecznika.
Naczelny Rzecznik uchylając postanowienie o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania wydane przez okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej wskazuje powody uchylenia, a w miarę potrzeby również okoliczności, które należy wyjaśnić oraz czynności, które należy przeprowadzić w postępowaniu.
Rozdział 2
Postępowanie wyjaśniające
§ 21.
W toku postępowania wyjaśniającego, prowadzonego przez wyznaczonego zastępcę Naczelny Rzecznik postanowienia o odmowie wszczęcia i umorzeniu postępowania wyjaśniającego, wymaga zatwierdzenia przez Naczelnego Rzecznika, chyba że Naczelny Rzecznik został wyłączony od udziału w sprawie przez Naczelny Sąd Aptekarski.
W indywidualnych sprawach prowadzonych przez zastępców NROZ, Naczelny Rzecznik może zastrzec, że będzie zatwierdzał także wniosek o ukaranie.
§ 22.
Postanowienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego powinno zawierać zwięzły opis czynu będącego przedmiotem postępowania oraz jego kwalifikację prawną, nadto wskazanie strony postępowania, jeżeli na tym etapie są one do ustalenia.
§ 23.
Postępowanie wyjaśniające prowadzi się w stosunku do wszystkich ujawnionych w jego toku czynów.
Jednym postępowaniem wyjaśniającym obejmuje się wszystkie czyny pozostające w związku podmiotowym lub przedmiotowym z czynem stanowiącym podstawę jego wszczęcia, chyba że zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 34 § 3 k.p.k.
Jeżeli zachodzą okoliczności utrudniające łączne prowadzenie postępowania wyjaśniającego lub uzasadnione jest to ekonomiką procesową można wyłączyć i odrębnie rozpoznać sprawę poszczególnych osób lub o poszczególne czyny.
W przypadku wyłączenia do odrębnego postępowania wyjaśniającego materiałów dotyczących niektórych osób lub czynów będących przedmiotem postępowania wydaje się postanowienie o wyłączeniu materiałów do odrębnego postępowania.
W postanowieniu, o którym mowa w ust. 1, określa się:
podmiotowy i przedmiotowy zakres wyłączenia;
sposób wyłączenia - przez dokładne wskazanie nazwy i daty przeprowadzonych dowodów lub innych sporządzonych dokumentów oraz numerów kart lub miejsca złożenia dowodów rzeczowych, z zaznaczeniem, czy dokumenty wydziela się w oryginale czy w odpisie lub kopii.
6. Czas trwania wyłączonego postępowania wyjaśniającego liczy się od dnia wszczęcia postępowania pierwotnego tylko wtedy, gdy w zakresie wyłączonych materiałów dotyczących niektórych osób lub czynów będących przedmiotem postępowania były dokonywane czynności procesowe. W takim przypadku wyłącza się do odrębnego postępowania wyjaśniającego odpis postanowienia o wszczęciu postępowania wyjaśniającego. W pozostałych przypadkach wydaje się postanowienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego, na podstawie wyłączonych materiałów dotyczących niektórych osób lub czynów będących przedmiotem postępowania.
§ 24.
Wydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów obejmuje jego sporządzenie, niezwłoczne ogłoszenie farmaceucie i przesłuchanie go na okoliczność tych zarzutów.
Potwierdzenie ogłoszenia postanowienia o przedstawieniu zarzutów stanowi podpis obwinionego. O odmowie złożenia podpisu lub przeszkodzie w jego złożeniu należy sporządzić adnotację.
Postanowienie o uzupełnieniu zarzutów wydaje się, gdy obwinionemu należy zarzucić czyn, który nie był objęty uprzednio wydanym postanowieniem o przedstawieniu, zmianie lub uzupełnieniu zarzutów.
Postanowienie o zmianie zarzutów dotyczy czynu, który był objęty uprzednio wydanym postanowieniem o przedstawieniu, zmianie lub uzupełnieniu zarzutów.
Postanowienie, o którym mowa w ust. 4, wydaje się, jeżeli zachodzi potrzeba istotnej zmiany opisu kwalifikacji prawnej zarzucanego czynu.
Postanowienia ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do postanowienia o uzupełnieniu lub o zmianie zarzutów.
§ 25.
W przypadku gdy okaże się, że obwiniony nie popełnił czynu objętego uprzednio wydanym postanowieniem o przedstawieniu, zmianie lub uzupełnieniu zarzutów lub że postępowanie wyjaśniające o ten czyn nie może toczyć się z innych przyczyn wyłączających prowadzenie postępowania, postępowanie wyjaśniające w tej części umarza się.
§ 26.
Jeżeli istnieją przesłanki zawieszenia postępowania wyjaśniającego Naczelny Rzecznik występuje z wnioskiem do Naczelnego Sądu Aptekarskiego o zawieszenie go na czas trwania przeszkody.
W czasie zawieszenia postępowania wyjaśniającego należy nie rzadziej niż raz w ciągu 3 miesięcy, sprawdzić czy przyczyny zawieszenia trwają nadal.
Po ustaniu przyczyn zawieszenia postępowania wyjaśniającego Naczelny Rzecznik niezwłocznie występuje do Naczelnego Sądu Aptekarskiego o wydanie postanowienia o podjęciu zawieszonego postępowania.
Rozdział 3
Postępowanie dowodowe
§ 27.
W toku postępowania wyjaśniającego Naczelny Rzecznik ma na uwadze dążenie do szczegółowego wyjaśnienia sprawy. W tym celu może przesłuchiwać pokrzywdzonego i inne osoby w charakterze świadków, powoływać i przesłuchiwać biegłych lub specjalistów, jak również przeprowadzać inne dowody.
§ 28.
Dowody przeprowadza się z urzędu lub na wniosek stron.
Wnioski dowodowe stron Naczelny Rzecznik rozpatruje niezwłocznie, chyba że decyzja w tym przedmiocie uzależniona jest od innych czynności procesowych.
Naczelny Rzecznik rozpatruje niezwłocznie wnioski stron, ich obrońców i pełnomocników o przeprowadzenie określonych dowodów i dopuszczenie ich do udziału w czynnościach.chyba że decyzja w tym przedmiocie uzależniona jest od innych czynności procesowych.
Jeżeli w żądaniu dopuszczenia do udziału w czynnościach procesowych nie sprecyzowano, o jakie czynności chodzi, należy wezwać składającego żądanie do wskazania, w jakich czynnościach postępowania wyjaśniającego chce uczestniczyć.
O treści postanowienia o odmowie dopuszczenia do udziału w czynnościach postępowania wyjaśniającego zawiadamia się składającego żądanie.
§ 29.
Przed przesłuchaniem sprawdza się tożsamość osoby wezwanej na podstawie dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego jej tożsamość. Sprawdzenie tożsamości lub brak dowodu tożsamości osoby wezwanej należy odnotować w protokole.
§ 30.
Naczelny Rzecznik dopuszcza wszystkie dowody, które mogą przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a w szczególności:
dowody z dokumentów;
zeznania świadków;
dowody z oględzin oraz dowody rzeczowe;
opinie biegłych i specjalistów.
§ 31.
Oddalenie przez Naczelnego Rzecznika wniosku dowodowego następuje w formie postanowienia.
§ 32.
Dowód z dokumentu przeprowadza się przez odczytanie jego treści i dołączenie do akt sprawy w oryginale lub odpisie.
§ 33.
Przesłuchanie świadka i każdej innej osoby należy poprzedzić ustaleniem na podstawie dokumentu tożsamości jego imienia i nazwiska, miejsca zamieszkania, wieku, zawodu oraz stosunku do stron i pouczyć o odpowiedzialności karalnej za składanie fałszywych zeznań. Pouczenie nie dotyczy obwinionego.
Sprawdzenie tożsamości lub brak dowodu tożsamości osoby wezwanej należy odnotować w protokole.
§ 34.
W razie potrzeby Naczelny Rzecznik przeprowadza dowód z oględzin miejsca lub rzeczy.
§ 35.
Dla wyjaśnienia kwestii wymagających wiadomości specjalnych Naczelny Rzecznik dopuszcza w drodze postanowienia, o którym mowa w przepisie art. 194 Kodeks postępowania karnego dowód z opinii biegłego lub specjalisty.
§ 36.
W postanowieniu o powołaniu biegłego Naczelny Rzecznik określa materiały przekazane biegłemu w celu wydania opinii, w sposób umożliwiający ich identyfikację.
W razie przekazania biegłemu materiałów nieokreślonych w postanowieniu o powołaniu biegłego lub udzielenia dodatkowych informacji Naczelny Rzecznik dokumentuje to pisemnie, wyszczególniając zakres materiału udostępniony biegłemu.
Naczelny Rzecznik zaznajamia biegłego z wynikami prowadzonego przez siebie postępowania wyjaśniającego, niezbędnymi do wydania opinii, a w razie potrzeby, stosownie do wyników badań może zmienić zakres opinii lub postawionych pytań.
Naczelny Rzecznik powinien zabiegać o terminowe sporządzenie opinii przez biegłego.
Po otrzymaniu opinii Naczelny Rzecznik niezwłocznie zapoznaje się z jej treścią. Jeżeli opinia jest niepełna, Naczelny Rzecznik zleca jej uzupełnienie, a jeżeli opinia jest niejasna - Naczelny Rzecznik osobiście dokonuje czynności procesowych zmierzających do jej wyjaśnienia.
Do opinii specjalisty stosuje się odpowiednio postanowienia ust. 1-5.
§ 37.
Dokumenty urzędowe i prywatne, o których mowa w art. 393 § 3 k.p.k., sporządzone przez osoby posiadające wiedzę specjalną, mogą stanowić podstawę do odstąpienia od powołania biegłego w zakresie objętym ich treścią, jeżeli kompletność i rzetelność tych dokumentów nie budzi wątpliwości.
Rozdział 4
Zakończenie postępowania wyjaśniającego
§ 38.
Jeżeli zebrany w postępowaniu wyjaśniających materiał nie daje podstaw do wniesienia wniosku o ukaranie, Naczelny Rzecznik wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania bez konieczności uprzedniego zaznajomienia obwinionego z materiałami postępowania wyjaśniającego i bez wydawania postanowienia o zamknięciu postępowania.
W postanowieniu o umorzeniu postępowania podaje się podstawę prawną decyzji oraz uzasadnia przyczyny umorzenia. Jeżeli umorzenie poprzedzone zostało postanowieniem o przedstawieniu zarzutów, postanowienie zawiera także imię i nazwisko obwinionego farmaceuty oraz wskazanie zarzucanego mu czynu.
§ 39.
Jeżeli wynik postępowania wyjaśniającego potwierdza zasadność zarzutów stawianych farmaceucie, którego dotyczy postępowanie, Naczelny Rzecznik zawiadamia obwinionego farmaceutę o prawie i terminie do zaznajomienia się ze zgromadzonym materiałem dowodowym. Termin ten wyznacza się nie wcześniej niż po 14 dniach, licząc od dnia odbioru zawiadomienia.
W terminie 14 dni od dnia zaznajomienia się obwinionego farmaceuty z materiałem postępowania wyjaśniającego może on składać wnioski o jego uzupełnienie. Powyższe dotyczy także obrońcy obwinionego.
Jeżeli nie zachodzi potrzeba uzupełnienia postępowania wyjaśniającego, Naczelny Rzecznik wydaje postanowienie o jego zamknięciu.
Naczelny Rzecznik po postanowieniu o zamknięciu postępowania wyjaśniającego, niezwłocznie sporządza wniosek o ukaranie i kieruje go do Naczelnego Sądu Aptekarskiego, przekazując wraz z nim akta sprawy.
Rozdział 5
Wniosek o ukaranie
§ 40.
Wniosek o ukaranie powinien zawierać:
imię i nazwisko, nazwisko panieńskie, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania obwinionego lub zamiennie adres do korespondencji, jego miejsce pracy i zajmowane stanowisko oraz informację o karalności sporządzoną na podstawie prowadzonego przez Naczelną Radę Aptekarską rejestru ukaranych;
dokładne określenie zarzucanego obwinionemu przewinienia zawodowego, ze wskazaniem czasu, miejsca sposobu, okoliczności jego popełnienia i konsekwencji z niego wynikających oraz kwalifikację prawną zarzucanego czynu;
imiona i nazwiska oraz adresy świadków oraz pokrzywdzonych, który powinni być wezwani i powiadomieni o rozprawie;
uzasadnienie przytaczające fakty i dowody, na których wniosek się opiera, a w miarę potrzeb wyjaśniające podstawę prawną obwinienia i wskazujące okoliczności na które powołuje się obwiniony farmaceuta w swoje obronie.
Wskazując dowody, podaje się numery odpowiednich kart sprawy.
Wniosek o ukaranie powinien zawierać wykaz dowodów, których przeprowadzenia na rozprawie żąda Naczelny Rzecznik, usystematyzowane według przeprowadzonych przez niego czynności dowodowych i określających:
Imiona i nazwiska oraz adresy świadków, pokrzywdzonych i innych osób, o których wezwania lub powiadomienia o rozprawie wnosi Naczelny Rzecznik;
dowody rzeczowe, podlegające oględzinom;
wykaz dokumentów, których ujawnienia przez odczytanie bądź odtworzenie żąda Naczelny Rzecznik.
§ 41.
Wniosek o ukaranie przekazuje się Naczelnemu Sądowi Aptekarskiemu wraz z aktami postępowania wyjaśniającego.
Przekazując wniosek o ukaranie Naczelnemu Sądowi Aptekarskiemu, należy dołączyć także po jednym odpisie wniosku dla każdego obrońcy obwinionego.
O skierowaniu wniosku o ukaranie do Naczelnego Sądu Aptekarskiego, Naczelny Rzecznik zawiadamia pokrzywdzonego, obwinionego i właściwą okręgową radę aptekarską.
Zawiadamiając pokrzywdzonego i obwinionego o skierowaniu wniosku o ukaranie do Naczelnego Sądu Aptekarskiego, podaje się jedynie sygnaturę akt sprawy, a zawiadamiając okręgową radę aptekarską podaje się nadto imię i nazwisko obwinionego farmaceuty.
DZIAŁ III
Udział Naczelnego Rzecznika w postępowaniu przed sądami
Rozdział 1
Udział Naczelnego Rzecznika w postępowaniu I instancji przed Naczelnym Sądem Aptekarskim
§ 42.
Naczelny Rzecznik, w toku postępowaniaprzed Naczelnym Sądem Aptekarskim, dąży do realizacji celów postępowania wyjaśniającego oraz współdziała z sądem w przeprowadzeniu procesu rzetelnego, sprawnego i z poszanowaniem godności uczestników postępowania.
§ 43.
Oskarżycielem przed Naczelnym Sądem Aptekarskim w postępowaniu w I instancji co do zasady jest Naczelny Rzecznik albo zastępca Naczelnego Rzecznika, który prowadził postępowanie.
Występujący w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Aptekarskim zastępca Naczelnego Rzecznika ustala z Naczelnym Rzecznikiem istotne zagadnienia sprawy w szczególności proponowany wymiar kary, zwłaszcza w sprawach skomplikowanych lub budzących duże zainteresowanie społeczne.
§ 44.
W toku postępowania przed Naczelnym Sądem Aptekarski Naczelny Rzecznik powinien być aktywny, składać wnioski odnośnie kwestii wymagających rozstrzygnięcia sądu i wypowiadać się, co do wniosków składanych przez inne strony, jasno określając swoje stanowisko.
§ 45.
Jeżeli oskarżyciel, który uczestniczy w sprawie, nie może wziąć udziału w rozprawie, Naczelny Rzecznik zapewnia obecność innego zastępcy Naczelny Rzecznik.
W sprawach skomplikowanych strona oskarżająca może być reprezentowana na rozprawie przez dwie osoby. Decyzję w tym zakresie podejmuje Naczelny Rzecznik.
Uczestniczący w rozprawie oskarżyciel zwraca uwagę, aby jego wypowiedzi były zaprotokołowane jak najdokładniej. Jeżeli stwierdzi w protokole istotne braki lub nieścisłości, składa wniosek o ich sprostowanie.
§ 46.
Na rozprawie Naczelny Rzecznik w szczególności:
odczytuje wniosek o ukaranie;
uczestniczy w przeprowadzaniu dowodów, zadaje niezbędne pytania osobom przesłuchiwanym, w szczególności, gdy są one przesłuchiwane na jego wniosek;
zwraca uwagę na wszelkie sprzeczności lub nieścisłości w wypowiedziach osób przesłuchiwanych, a w okolicznościach określonych w przepisach art. 389 i 391 Kodeks postępowania karnego wnosi o odczytanie w odpowiednim zakresie protokołów z uprzednio złożonych wyjaśnień lub zeznań.
W przypadku gdy zachodzi potrzeba przygotowania dodatkowego wniosku dowodowego albo inna ważna przyczyna, Naczelny Rzecznik powinien wnosić do Naczelnego Sądu Aptekarskiego o zarządzenie przerwy w rozprawie.
§ 47.
Zabierając głos po zamknięciu przewodu sądowego, Naczelny Rzecznik zwięźle przedstawia istotne okoliczności sprawy i ocenę zebranego w postępowaniu materiału dowodowego, składa wniosek co do rodzaju i wymiaru kary, wskazując przy tym na okoliczności jakie brał pod uwagę, a które zawarte są w dyrektywach przepisów art. 53 Kodeksu karnego i § 37 ust. 2 rozporządzenia.
§ 48.
Zastępca Naczelnego Rzecznik, który uczestniczył w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Aptekarskim, niezwłocznie składa Naczelnemu Rzecznikowi sprawozdanie z przebiegu sprawy wraz z własną oceną zasadności ewentualnego wniesienia od niego odwołania albo braku ku temu podstaw.
Decyzję w sprawie wniesienia odwołania podejmuje Naczelny Rzecznik.
Odwołanie powinno zawierać skonkretyzowane zarzuty stawiane orzeczeniu, a także wnioski wraz z uzasadnieniem.
Przy powoływaniu się na uchybienia popełnione przez Naczelny Sąd Aptekarski, przy wydaniu orzeczenia należy w uzasadnieniu odwołania wskazać na te fragmenty uzasadnienia orzeczenia, które w ocenie skarżącego stanęły u podstaw wniesienia odwołania.
§ 49.
Przepis § 48 stosuje się odpowiednio w odniesieniu do postanowień lub zarządzeń Naczelnego Sądu Aptekarskiego, na które przysługuje zażalenie.
Rozdział 2
Udział Naczelnego Rzecznika w postępowaniu odwoławczym przed Naczelnym Sądem Aptekarskim
§ 50.
Oskarżycielem w postępowaniu odwoławczym przed Naczelnym Sądem Aptekarskim jest Naczelny Rzecznik.
Naczelny Rzecznik bierze udział w postępowaniu odwoławczym osobiście albo wyznacza do tego jednego ze swoich zastępców.
Oskarżyciel mający wziąć udział w postępowaniu odwoławczym kontaktuje się z okręgowym rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej, który występował w sprawie przed okręgowym sądem aptekarskim, w celu omówienia dotychczasowego przebiegu sprawy i zasięgnięcia opinii w sprawie kierunku dalszego postępowania, chyba że z okoliczności sprawy wynika, że nie istnieje taka potrzeba.
Na odwołanie wniesione przez inną stronę postępowania, w szczególności, gdy jest ono oczywiście bezzasadne, Naczelny Rzecznik powinien złożyć pisemną odpowiedź.
§ 51.
W postępowaniu odwoławczym stosuje się odpowiednio postanowienia § 42 – 49.
§ 52.
Decyzję w sprawie zasadności wniesienia kasacji do Sądu Najwyższego od prawomocnego orzeczenia Naczelnego Sądu Aptekarskiego podejmuje Naczelny Rzecznik.
W przypadku podjęcia decyzji o zasadności wniesienia kasacji, Naczelny Rzecznik zleca jej sporządzenie prawnikowi, o którym mowa w art. 46e ust. 2 ustawy.
Rozdział 3
Udział Naczelnego Rzecznika w postępowaniu przed Sądem Najwyższym
§ 53.
Udział Naczelnego Rzecznika w rozprawie kasacyjnej przed Sądem Najwyższym jest obowiązkowy.
Naczelny Rzecznik bierze udział w rozprawie przed Sądem Najwyższym osobiście, a jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach niemożliwości osobistego udziału wyznacza do tego jednego ze swoich zastępców.
§ 54.
Naczelny Rzecznik powinien w razie potrzeby złożyć pisemną odpowiedź na kasację wniesioną przez inną stronę postępowania, szczególnie w okolicznościach, gdy uznaje skargę kasacyjną za oczywiście bezzasadną.
§ 55.
W przypadku wyroku uchylającego orzeczenie Naczelnego Sądu Aptekarskiego uznającego winę farmaceuty, Naczelny Rzecznik albo zastępca Naczelny Rzecznik, który występował na rozprawie, niezwłocznie wnosi o wydanie uwierzytelnionego odpisu tego wyroku.
Kopię odpisu o którym mowa w ust. 1, Naczelny Rzecznik przekazuje do wiadomości Prezesowi Naczelnej Rady Aptekarskiej, prezesowi właściwej okręgowej rady aptekarskiej oraz Przewodniczącemu Naczelnego Sądu Aptekarskiego.
§ 56.
Przebieg i wyniki postępowań kasacyjnych Naczelny Rzecznik przedstawia na szkoleniach rzeczników okręgowych i sądów aptekarskich, a w miarę potrzeb składa zwięzłe sprawozdania z przebiegu rozpraw Naczelnej Radzie Aptekarskiej i jej Prezydium.
DZIAŁ IV
Nadzór Naczelnego Rzecznika nad działalnością rzeczników okręgowych
§ 57.
Nadzór Naczelnego Rzecznika nad działalnością okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej realizowany jest w szczególności w celu:
kontroli prawidłowości przeprowadzanych przez nich czynności;
poprawy sprawności i terminowości postępowań;
ujednolicenia prowadzenia przez okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej postępowań na etapie czynności sprawdzających, postępowania wyjaśniającego, składania środków odwoławczych oraz czynności podejmowanych przed sądami aptekarskimi;
kontroli przestrzegania praw farmaceutów, których postępowanie dotyczy i praw osób pokrzywdzonych;
prawidłowości przyjmowania i załatwiania skarg uczestników postępowania;
przestrzegania zasad biurowości.
W ramach nadzoru Naczelny Rzecznik:
analizuje i ocenia organizację pracy okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej i ich biur, prawidłowość i terminowość wykonywanych przez nich czynności;
analizuje dane statystyczne dotyczące prowadzonych postępowań.
W ramach nadzoru Naczelny Rzecznik jest uprawniony do:
zapoznawania się z aktami prowadzonych postępowań;
uzyskiwania pisemnych lub ustnych informacji od okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej;
przeprowadzania wizytacji w biurze okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej.
Termin wizytacji Naczelnego Rzecznika w biurze okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej powinien być uzgodniony.
Po zakończeniu czynności w trybie nadzoru Naczelny Rzecznik przedstawia okręgowemu rzecznikowi odpowiedzialności zawodowej ich wyniki i w razie potrzeby udziela rekomendacji.
Przekazywane przez Naczelnego Rzecznika rekomendacje nie są wiążące dla okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej.
W sprawach o znaczeniu ogólnym Naczelny Rzecznik może kierować do okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej pisma okólne zawierające jego zalecenia bądź wyjaśnienia.
§ 58.
Nadzór obejmuje również w miarę potrzeby, udzielanie odpowiedniej pomocy okręgowemu rzecznikowi odpowiedzialności zawodowej, w zakresie wykonywania ich zadań.
§ 59.
Naczelny Rzecznik z urzędu lub na uzasadniony wniosek strony postępowania, może objąć nadzorem postępowanie wyjaśniające prowadzone przez okręgowemu rzecznikowi odpowiedzialności zawodowej.
Naczelny Rzecznik obejmuje nadzorem postępowanie wyjaśniające, co do którego uznał za zasadne zażalenie na przewlekłość i którego dalsze prowadzenie przekazał temu samemu albo innemu okręgowemu rzecznikowi odpowiedzialności zawodowej.
W przypadku objęcia postępowania nadzorem Naczelny Rzecznik może:
zapoznawać się z aktami postępowania poprzez wgląd w biurze okręgowemu rzecznikowi odpowiedzialności zawodowej;
żądać od okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej informacji lub wyjaśnień, dotyczących przebiegu postępowania okresowo lub odnośnie każdej czynności;
żądać od okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej doręczenia odpisów wydanych przez niego postanowień i zarządzeń oraz sporządzanych pism procesowych;
żądać przesłania do biura Naczelnego Rzecznika akt postępowania.
§ 60.
Czynności w trybie nadzoru, o których mowa w przepisie § 57 ust. 3 i § 59 ust. 3 regulaminu, Naczelny Rzecznik podejmuje osobiście lub przez wyznaczonego w tym celu zastępcę.
Naczelny Rzecznik wyznacza swojego zastępcę do przeprowadzenia czynności w trybie nadzoru w drodze zarządzenia i wskazuje, do jakich czynności zastępca jest upoważniony. Upoważnienie nie obejmuje przedstawienia okręgowemu rzecznikowi odpowiedzialności zawodowej wyników i udzielenia rekomendacji, o których mowa w § 59 ust. 5.
§ 61.
Okręgowy rzecznik odpowiedzialności zawodowej powinien informować Naczelnego Rzecznika o prowadzonych postępowaniach, mających zdaniem okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej, istotne znaczenie dla samorządu aptekarskiego, zwłaszcza o czynnościach podejmowanych w sprawach, które mogą wywoływać szczególne zainteresowanie opinii publicznej.
Okręgowi rzecznicy odpowiedzialności zawodowej są obowiązani do czynnego uczestnictwa w szkoleniach. W razie niemożności osobistego uczestnictwa, okręgowy rzecznik odpowiedzialności zawodowej deleguje na szkolenie jednego ze swoich zastępców.
Koszty uczestnictwa okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej w szkoleniach ponoszone są przez właściwe okręgowe izby aptekarskie. Koszty uczestnictwa Naczelnego Rzecznika i jego zastępców pokrywa Naczelna Izba Aptekarska.
DZIAŁ V
Gromadzenie i przechowywanie dokumentacji
Rozdział 1
Przyjmowanie i wysyłanie korespondencji
§ 63.
Na pismach wpływających do biura Naczelnego Rzecznika umieszcza się adnotację (prezentatę) zawierającą oznaczenie organu, datę wpływu pisma, liczbę załączników oraz numer kolejny księgi korespondencji (L.dz.), pod którym wpisano wpływ pisma i podpis osoby przyjmującej pismo.
Kopertę w której pismo nadesłano, załącza się do pisma.
§ 64.
Na żądanie osoby wnoszącej pismo do Naczelnego Rzecznika, pracownik biura upoważniony do przyjmowania korespondencji poświadcza przyjęcie pisma na jego kopii lub w książce doręczeń.
§ 65.
Pracownik biura niezwłocznie przekazuje wpływające pismo Naczelnemu Rzecznikowi w celu zadekretowania sposobu załatwienia pisma.
Dekretacje związane z obiegiem pism i sposobem ich załatwiania powinny być opatrzone datą i skróconym podpisem.
§ 66.
W piśmie wysyłanym przez Naczelnego Rzecznika podaje się nazwę organu, sygnaturę akt, datę podpisania pisma, stanowisko służbowe lub pełnioną funkcję oraz imię i nazwisko podpisującego. Pełne brzmienie imienia i nazwiska może być zastąpione odpowiednim skrótem, gdy podpisujący potwierdzi to pieczęcią imienną.
Podpisaną kopię wysyłanego pisma pozostawia się w aktach sprawy, umieszczając na niej adnotację o dacie wysłania pisma.
W przypadku wysyłania przez Naczelnego Rzecznika pisma za potwierdzeniem odbioru, potwierdzenie to powinno zawierać w szczególności: datę pisma, nazwę organu, sygnaturę akt, określenie rodzaju doręczenia pisma i sposobu jego doręczenia. Potwierdzenie odbioru po doręczeniu pisma dołącza się bezzwłocznie do akt sprawy.
W odpowiedzi na otrzymane pismo powołuje się datę i sygnaturę pisma, którego odpowiedź dotyczy.
Korespondencja ma charakter poufny.
Pisma przeznaczone dla Stron doręcza się w taki sposób, aby ich treść nie była dostępna dla osób trzecich.
§ 67.
Do czynności często powtarzających się można użyć druków lub szablonów opracowanych na potrzeby wykonywania tych czynności.
Rozdział 2
Zakładanie i prowadzenie akt
§ 68.
Akta z zakresu ustawowych zadań Naczelnego Rzecznika zakłada się na podstawie jego dekretacji.
§ 69.
Sygnatura akt składa się odpowiednio z:
skrótu literowego zgodnego ze wskazaniami § 83;
oddzielonego łącznikiem kolejnego numeru, pod którym postępowanie zostało zarejestrowane w repertorium;
oddzielonych znakiem łamania dwóch ostatnich cyfr roku kalendarzowego, w którym akta zostały założone, t. np. „NROZ- 7/19”.
§ 70.
Akta należy prowadzić chronologicznie.
§ 71.
Na okładce akt umieszcza się pełną nazwę organu prowadzącego sprawę, sygnaturę oraz wskazanie skarżącego. Na aktach o sygnaturach określonych w § 83 ust. 1 pkt 2 i 3 nie umieszcza się wskazania skarżącego.
Karty w aktach powinny być na bieżąco numerowane.
Na początku każdego tomu akt umieszcza się kartę przeglądową, na której wpisuje się kolejne dokumenty zawarte w aktach i numery ich kart.
Jeden tom akt nie może zawierać więcej niż 200 kart. W szczególnie uzasadnionych przypadkach tom akt może zawierać powyżej 200 kart, lecz nie więcej niż 250.
Na przedostatniej stronie okładki odnotowuje się liczbę kart w tomie.
Kolejne tomy, oznaczone numeracją rzymską, zachowują ciągłość numeracji kart.
§ 72.
Sprawa wpisana do repertorium prowadzona jest do jej zakończenia pod tą samą sygnaturą.
Sprawę przejętą z innej jednostki wpisuje się do repertorium tylko wówczas, gdy nie podlega ona połączeniu ze sprawą pozostającą w biegu.
Akta sprawy, wpływające z innych jednostek w celu łącznego prowadzenia ze sprawą już zarejestrowaną w repertorium, a pozostającą w biegu, po zaewidencjonowaniu, podlegają włączeniu do akt prowadzonego postępowania, bez potrzeby uprzedniego rejestrowania w repertorium.
§ 73.
Dla spraw rozpoznawanych łącznie prowadzi się jedne akta pod jedną sygnaturą. Jeżeli dla poszczególnych spraw rozpoznawanych łącznie były założone osobne akta, należy je połączyć i kontynuować pod sygnaturą akt najwcześniej założonych. Sygnatury spraw dołączonych należy zaznaczyć na okładce w nawiasie.
§ 74.
W razie rozłączenia spraw, sprawę wpisuje się pod nową sygnaturą i zakłada osobne akta dla sprawy wyłączonej. Na okładce założonych akt należy zaznaczyć w nawiasie sygnaturę akt sprawy, która uległa rozłączeniu.
§ 75.
W miarę potrzeby należy wyłączyć poszczególne karty niezbędne do założenia osobnych akt lub sporządzić w tym celu uwierzytelnione odpisy lub kopie.
§ 76.
Akta wysyłane z biura Naczelnego Rzecznika powinny być połączone w sposób zapewniający trwałość, kompletność i integralność, a karty powinny być ponumerowane.
§ 77.
Akta sprawy, po wydaniu postanowienia o wszczęciu postępowania wyjaśniającego, prowadzi się w oryginale i załączniku wynikającym z przepisów Kodeks postępowania karnego.
Załączniki adresowe modą być prowadzone odrębnie dla dokumentów wytworzonych w toku postępowania (np. związane z przesłuchaniem). W protokole nie zamieszcza się danych dotyczących miejsca zamieszkania i miejsca pracy przesłuchiwanej osoby lub składającej wyjaśnienia.
Załącznik do protokołu przechowuje się w urządzeniu biurowym w postaci załącznika adresowego w formie dodatkowego tomu akt, do wiadomości organu prowadzącego postępowanie.
§ 78.
W aktach postępowania prowadzi się kartę kosztów, w której wykazuje się poniesione w tym postępowaniu wydatki, związane m.in. z wysyłką korespondencji i wypłatami należności.
§ 79.
Złożone w związku z postępowaniem przedmiot załącza się do akt, a w razie potrzeby umieszcza się we wszytej do akt kopercie, na której zaznacza się zawartość, datę przyjęcia przedmiotu oraz przez kogo został złożony.
Każdorazowo sporządzić należy protokół przyjęcia przedmiotu.
§ 80.
Akta znajdujące się w biurze Naczelnego Rzecznika powinny być ułożone kolejno w/g numerów ich sygnatur.
Dokumenty wpływające do biura dotyczące postępowań, których akta zostały udostępnione innym organom odpowiedzialności, gromadzi się do czasu umieszczenia ich w aktach, w osobnych teczkach, ze wskazaniem sygnatury akt, w których dokument powinien zostać umieszczony.
§ 81.
Przeglądanie akt spraw w toku postępowania wyjaśniającego przez osoby uprawnione odbywa się w biurze, w obecności pracownika, po uzyskaniu zgody Naczelnego Rzecznika i ustaleniu terminu czynności.
Rozdział 3
Prowadzenie urządzeń ewidencyjnych
Oddział 1
Urządzenia ewidencyjne
§ 82.
Urządzenia ewidencyjne służą do rejestrowania czynności procesowych, kontrolowania biegu spraw, sporządzania sprawozdań statystycznych oraz stanowią podstawę oznaczenia, układu i przechowywania akt.
§ 83.
W biurze Naczelnego Rzecznika prowadzi się następujące urządzenia ewidencyjne:
repertorium „NROZ” – dla postępowań wyjaśniających;
repertorium „NRNS” – dla postępowań prowadzonych w postępowaniu odwoławczym przed Naczelny Sąd Aptekarski oraz kasacyjnych przed Sądem Najwyższym;
repertorium „NROP” – dla wniosków o przedłużenie okresu postępowania wyjaśniającego, dla wskazania właściwego OROZ oraz dla spraw innych;
dziennik korespondencji – „L.dz.” – dla wszystkich pism wpływających i wychodzących.
2. Naczelny Rzecznik może zarządzić prowadzenie innych urządzeń ewidencyjnych.
§ 84.
Repertoria prowadzi się systemem roczników, z numeracją od początku roku.
W przypadku przeniesienia wpisu do innego repertorium należy w każdym repertorium sporządzić adnotację o poprzednim i obecnym wpisie.
Sprawy niezałatwione ostatecznie z upływem danego roku nie są przenoszone do repertorium roku następnego. Liczby bieżące tych spraw należy wpisać na początku repertorium następnego roku z uwagą „niezałatwione w roku …”. Po ostatecznym załatwieniu tych spraw, należy wykreślić narzucone na początku repertorium liczby oraz pierwotny wpis sprawy w repertorium podkreślić kolorem czerwonym.
§ 85.
Omyłkowy wpis sprawy do urządzenia ewidencyjnego poprawia się przez przekreślenie go, bez zmiany numerów porządkowych dalszych spraw, chyba ze skreśli się ostatni wpis. Inne zapisy dokonane omyłkowo lub niewłaściwie należy przekreślić, czyniąc o tym wzmiankę i wpisać obok ich właściwe dane.
Osoba dokonująca przekreślenia omyłkowego wpisu opatruje tę czynność datą i podpisem.
Oddział 2
Dowody rzeczowe
§ 86.
Dowody rzeczowe przyjmuje się i po wykorzystaniu oddaje za pokwitowaniem odbioru.
Na opakowaniu przedmiotów stanowiących dowody rzeczowe, przechowywanych w biurze oznacza się nazwę organów i sygnaturę akt sprawy.
Przedmioty stanowiące dowody rzeczowe mogą być przechowywane w aktach sprawy we wszytej do akt kopercie, jeżeli ich rodzaj, rozmiar i wartość oraz znaczenie dla sprawy na to pozwalają.
§ 87.
Dowody rzeczowe przekazuje się i wydaje odpowiednim organom lub uprawnionym osobom tylko na podstawie zarządzenia Naczelnego Rzecznika i we wskazanym przez niego terminie.
W przypadku przekazania sprawy Naczelnemu Sądowi Aptekarskiemu lub innemu uprawnionemu organowi, należy przekazać zabezpieczone w formie dowodów rzeczowych przedmioty znajdujące się u Naczelnego Rzecznika.
Oddział 3
Doręczenia i wezwania
§ 88.
W wezwaniach i powiadomieniach podaje się w jakiej sprawie i w jakim charakterze, miejscu i czasie ma się stawić osoba i zaznacza, czy jej stawiennictwo jest obowiązkowe.
§ 89.
Wezwanie powinno być wysyłane z takim wyprzedzeniem, aby ich doręczenie osobom wzywanym, następowało nie później niż na 14 dni przed terminem zaplanowanej czynności.
W przypadku konieczności przekazania wezwania lub zawiadomienia bez zachowania terminu określonego w ust. 1 dopuszczalne jest wezwanie lub zawiadomienie przy użyciu innych dostępnych środków przekazu (telefon, e-mail, fax) z jednoczesnym sporządzeniem notatki bądź wydruku do akt zawierającej datę nadania, treść przekazu oraz podpis osoby dokonującej czynności.
Rozdział 4
Sposób odtworzenia dokumentacji aktowej oraz prostowanie omyłek
§ 90.
Czynności w celu odtworzenia zaginionych lub zniszczonych w całości lub części akt toczącego się postępowania wyjaśniającego przeprowadza Naczelny Rzecznik lub jego zastępca prowadzący postępowanie.
W tym celu występuje się do organów lub osób posiadających dokumenty potrzebne do odtworzenia akt postępowania o ich udostępnienie.
Postanowienie o odtworzeniu akt postępowania ustala zakres tego odtworzenia albo zawiera stwierdzenie, że odtworzenie tych akt nie jest możliwe.
Na postanowienie wskazane w ust. 1 przysługuje zażalenie.
§ 91.
Oczywiste omyłki pisarskie lub rachunkowe i w obliczeniu terminów zawitych oraz inne oczywiste omyłki w dokumentacji postępowania można sprostować z urzędu lub na wniosek osób biorących udział w postępowaniu, w każdym czasie.
Wniosek, o którym mowa w ust. 1, winien być złożony na piśmie i zawierać precyzyjne wskazanie omyłki oraz propozycję sposobu jej usunięcia.
§ 92.
Sprostowanie omyłki następuje w drodze postanowienia lub zarządzenia.
Kopię postanowienia o sprostowaniu omyłki doręcza się niezwłocznie Stronom postępowania, a kopię postanowienia o odmowie sprostowania osobie, która wystąpiła z wnioskiem.
Na postanowienie lub zarządzenie co do sprostowania wydane w pierwszej instancji służy zażalenie.
§ 93.
Sprostowania omyłki dokonuje organ, który popełnił omyłkę. Jeżeli postępowanie toczy się jako odwoławcze, Naczelny Rzecznik może z urzędu sprostować omyłkę OROZ.
Rozdział 5
Archiwizacja dokumentacji
§ 94.
Akta postępowania oraz inna dokumentacja powstająca w toku działalności Naczelnego Rzecznika tworzą jego zasób archiwalny.
§ 95.
Dokumenty, o których mowa w § 96, przechowuje w miarę możliwości w pomieszczeniu stanowiącym wyodrębnione archiwum lub osobnych szafach przez ustalone okresy, stosując odpowiednie zabezpieczenie przed włamaniem, utratą i zniszczeniem zasobu.
§ 96.
Ustala się następujące okresy przechowywania akt:
5 lat - dla postepowań prawomocnie zakończonych odmową wszczęcia postępowania wyjaśniającego oraz dla postępowań prawomocnie zakończonych umorzeniem postępowania wyjaśniającego oraz dla wniosków o przedłużenie postępowania wyjaśniającego;
10 lat – dla postępowań zakończonych w inny sposób;
10 lat - dla postępowań prowadzonych w postępowaniu odwoławczym przed Naczelnym Sądem Aptekarskim oraz kasacyjnym przed Sadem Najwyższym.
Ustala się okres przechowywania repertoriów na 5 lat.
Ustala się okres przechowywania dzienników korespondencji „L.dz.” na 5 lat.
Ustala się okres przechowywania innej dokumentacji, nieujętej w ust. 1 – 3 na 3 lata.
Okresy wskazane w ust. 1 liczy się jako lata kalendarzowe, począwszy od 1 stycznia następującego po roku zakończenia postępowania albo .
Okresy wskazane w ust. 2-4 liczy się jako lata kalendarzowe, począwszy od 1 stycznia roku następującego po roku, w którym dokonano ostatniego wpisu.
Okres przechowywania dokumentu, o którym mowa w ust. 1-4 każdorazowo określa zarządzeniem Naczelny Rzecznik, który może ustalić inne, dłuższe okresy przechowywania poszczególnych akt lub rodzajów dokumentacji.
DZIAŁ VI
Biuro Naczelnego Rzecznik
§ 97.
Zadaniem pracownika biura Naczelnego Rzecznika zwanego dalej „biurem” jest wykonywanie czynności kancelaryjnych, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Pracownik biura – sekretarz Naczelnego Rzecznika powinien wykonywać powierzone zadania terminowo, rzetelnie oraz dbać o kulturę urzędowania.
§ 98.
Do zadań pracownika biura Naczelnego Rzecznika należy:
przyjmowanie wszelkich nadchodzących do Naczelnego Rzecznika pism i przesyłek, niezwłoczne ich przedstawianie w razie potrzeby wraz z aktami lub odpowiednią notatką;
przyjmowanie interesantów, udzielanie im informacji o biegu spraw prowadzonych przez Naczelnego Rzecznika, udostępnianie akt do przejrzenia osobom, które są uprawnione;
prowadzenie repertoriów i innych urządzeń ewidencyjnych i wpisywanie w nich aktualnych danych dotyczących biegu spraw i sposobu ich merytorycznego załatwienia; prowadzenie dziennika korespondencji;
protokołowanie czynności procesowych wykonywanych przez Naczelnego Rzecznika;
wykonywanie czynności zleconych przez Naczelnego Rzecznika, sporządzanie wezwań, zawiadomień oraz obliczanie należności świadków, pokrzywdzonych, biegłych kosztów ponoszonych w toku postępowania;
sporządzanie projektów okresowych i kadencyjnych zestawień statystycznych;
archiwizowanie akt postępowań i innych dokumentów wpływających do biura i wytworzonych przez Naczelnego Rzecznika.
§ 99.
Za pokwitowaniem odbioru doręcza się: wezwania, prośby o dokumentację, akta spraw, prośby o dokumentację, postanowienia, jeśli przysługuje na nie zażalenie i inną wymagające tego korespondencję.
Pisma doręcza się przez „Pocztę polską” lub inny uprawniony podmiot zajmujący się doręczaniem korespondencji albo pracownika biura Naczelnego Rzecznika.
Stronie, która zgłasza się do biura, po sprawdzeniu jej tożsamości, można doręczyć pismo bezpośrednio za potwierdzeniem jego odbioru.
§ 100.
Wypisy i zaświadczenia wydane na podstawie akt oznacza się sygnaturą akt oraz datą wydania. O wydaniu akt dokumentów, wypisów, zaświadczeń należy w odpowiednim miejscu akt uczynić adnotację. Do akt dołącza się pokwitowanie odbioru lub adnotację o wysłaniu pisma.
§ 101.
Protokolantem Naczelnego Rzecznika jest jego sekretarz, chyba że rzecznik prowadzący czynność sam prowadzi protokół. Protokolant ulega wyłączeniu od czynności z tych samych powodów co Naczelny Rzecznik.
§ 102.
Jeżeli osoba mająca podpisać protokół nie może lub nie chce złożyć podpisu, wówczas należy w protokole dokonać wzmianki o przyczynie braku podpisu.
§ 103.
W razie przerwania przez Naczelnego Rzecznika czynności z ważnej przyczyny, należy ogłosić późniejszy termin przeprowadzenia przerwanej czynności, określić osoby, które mają obowiązek stawienia się, chyba że niezwłoczne wyznaczenie terminu nie jest możliwe. Osoby, które nie brały udziału w czynności, są powiadamiane na piśmie przez biuro o nowym terminie.
Przepisy końcowe
§ 104.
Regulamin wchodzi w życie z dniem określonym w uchwale o jego uchwaleniu i zostaje opublikowany na stronie internetowej Naczelnej Izby Aptekarskiej w zakładce Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej.
Szczegóły
Udostępniony przez: Redaktor BIP
Wytworzony przez: Marcin Cholewiński (Redaktor BIP)
W dziale Organizacja znajdują się informacje o strukturze organizacyjnej Przykładowej Instytucji, organach zarządzających, ich składzie i kompetencjach oraz o działach i komórkach organizacyjnych Przykładowej Instytucji.
W tym dziale udostępniamy informacje o składzie i zmianach w składzie, zadaniach i kompetencjach organów władzy - dyrektora i Rady Przykładowej Instytucji.
W tej części Biuletynu udostępniane są informacje o działalności Przykładowej Instytucji - źródła programów i planów działania, strategie, programy, plany, projekty oraz raporty i sprawozdania z ich realizacji.
W tym dziale prezentujemy informacje o planach finansowych Przykładowej Instytucji oraz sprawozdaniach z ich realizacji, konstruowaniu planów finansowych oraz o majątku, jakim zarządza Przykładowa Instytucja.
Ta część Biuletynu przeznaczona jest na publikację dokumentacji przebiegu i efektów kontroli, wystąpień pokontrolnych oraz stanowisk, wniosków i opinii podmiotów je przeprowadzających.
W tym dziale publikujemy informacje o sposobach przyjmowania i załatwiania spraw w Przykładowej Instytucji. Można tutaj również pobrać wzory wniosków i formularzy.
Podstawowym aktem prawnym określającym tryb przyjmowania i załatwiania spraw przez organy administracji publicznej jest ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. nr 98 poz. 1071 z późn. zm.). Sprawy osób realizujących prawo dostępu do informacji publicznej rozpatrywane są zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. W tym dziale znajdują się wyjątki z tych przepisów oraz inne ogólne informacje o trybie załatwiania spraw w Przykładowej Instytucji.
W tym dziale znajdą Państwo ogólne informacje o Biuletynie Informacji Publicznej, pomocne instrukcje oraz dane kontaktowe administratorów i redaktorów BIP.
W tym dziale znajdują się szczegółowe omówienia zasad dostępu do informacji publicznej oraz przepisy prawne regulujące udostępnianie informacji publicznych.
W tym dziale znajdują się oświadczenia prawne wydawcy BIP – warunki korzystania z serwisów internetowych wydawcy, w tym z BIP, polityka prywatności, oświadczenie o dostępności
W tym dziale znajdują się zestawienia ogłoszeń, komunikatów i obwieszczeń Przykładowej Instytucji w sprawach zamówień publicznych, w sprawach naboru na wolne stanowiska pracy oraz innych .
Ustawa o zamówieniach publicznych nałożyła na wszystkie podmioty realizujące zadania publiczne obowiązek umieszczania w Internecie ogłoszeń o wszczęciu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Na tej stronie zestawiono ogłoszenia o wszczęciu postępowania. Ogłoszenia o wynikach przeprowadzonych przetargów, ich unieważnieniu oraz inne zamieszczono w dziale Wyniki postępowania.
Prosimy o śledzenie ogłoszenia do momentu składania ofert z uwagi na możliwość pojawienia się zmian w treści ogłoszenia (np. odpowiedzi na pytania oferentów)
